Γράφει ο Ευάγγελος Τασιόπουλος
Δεν είναι πλέον μυστικό, ότι κάτι σκοτεινό συμβαίνει εδώ και τουλάχιστον 5 χρόνια στην Ευρώπη. Ο λόγος για την άνοδο και την ισχυρή επανεμφάνιση των ακροδεξιών και φασιστικών οργανώσεων στην Ευρώπη. Πριν όμως αναλυθούν οι λόγοι του φαινομένου αυτού, καθώς και ένας σύντομος προβληματισμός πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, ας ορίσουμε τα χαρακτηριστικά των ακροδεξιών οργανώσεων – κομμάτων.
Τα κόμματα που χαρακτηρίζονται ως «ακροδεξιά» έχουν ολοκληρωτικές, συντηρητικές και κυρίως εθνικιστικές βλέψεις∙ έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες με τις ιδεολογικές προσεγγίσεις του Φασισμού και του Εθνικοσοσιαλισμού. Ο λόγος για τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα, του FPOστην Αυστρία, της Λίγκας του Βορρά στην Ιταλία, του Εθνικού Μετώπου στη Γαλλία και του VlaamsBelangστο Βέλγιο. Αυτή η τρομακτική άνοδος της ακροδεξιάς αποτελεί μια σοβαρή πρόκληση για την Ευρώπη, καθώς ειδικά μετά το 2015 το «φάντασμα» της ακροδεξιάς καταλαμβάνει μία σημαντική θέση στην πολιτική σκηνή της Ευρώπης, αποτελώντας συχνά τη 3η, και ενίοτε την 2η δύναμη στα ευρωπαϊκά κοινοβούλια, όπως αυτό αποτυπώνεται στις παραπάνω χώρες.
Ένας από τους λόγους που έχουν συμβάλλει στην άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, είναι η οικονομική αβεβαιότητα σε συνάρτηση με την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Είθεισται, σε περιόδους οικονομικής αστάθειας και αβεβαιότητας, οι ψηφοφόροι να είναι πιο επιφυλακτικοί και να ψηφίζουν πιο προσεκτικά. Αυτό σημαίνει πως δεν είναι διατεθειμένοι να εμπιστευτούν τα κόμματα που έχουν απολαύσει μεγάλες περιόδους διακυβέρνησης, καθώς θεωρούν πως αυτά είναι υπεύθυνα για την περίοδο οικονομικής δυσχέρειας της χώρας τους. Είναι γεγονός, πως ο κόσμος έχει εισέλθει πλέον σε ένα καθεστώς παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, όπου οι κυβερνήσεις της εκάστοτε χώρας, εξαιτίας των φιλελεύθερων τακτικών τους, δεν έχουν την επιθυμητή επιρροή στην οικονομία τους, παίρνοντας εντολές από άλλες χώρες με πιο δυνατή οικονομία. Τα ακροδεξιά κόμματα λοιπόν, εκμεταλλεύονται την αγανάκτηση των ψηφοφόρων, παρουσιάζονται ως «σταθερά», προσφέροντας παράλληλα απλοϊκές, αλλά παράλληλα μη πραγματοποιήσημες λύσεις. Οι ακροδεξιές δυνάμεις υποστηρίζουν, ότι με τη χρηματοπιστωτική κρίση του ευρώ, επέρχεται η υποτίμηση της εθνικής κυριαρχίας του εκάστοτε κράτους. Σε ορισμένες χώρες, λαϊκιστικά και εθνικιστικά κόμματα έχουν συνδέσει τις οικονομικές δυσκολίες των κρατών τους με την αποτυχία των πολιτικών ελίτ.
Ένας άλλος λόγος της ανόδου της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, είναι το μαζικό κύμα μετανάστευσης, λόγω της εμπόλεμης κατάστασης στη Συρία. Το γεγονός αυτό πυροδότησε την υποστήριξη της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, ενώ οι ανεπαρκείς μεταναστευτικές πολιτικές, αλλά και η αδράνεια των αρμόδιων μεταναστευτικών φορέων, οδήγησε σε σοβαρά προβλήματα σε πολλές περιοχές της Ευρώπης, όπως είναι τα παραδείγματα της Ελλάδας και της Ιταλίας. Τα αδύναμα και φτωχότερα κοινωνικά στρώματα, βιώνοντας την όλη αβεβαιότητα που επιφέρει η κατάσταση αυτή, προσφεύγουν στην στήριξη ακροδεξιών οργανώσεων, οι οποίες με τη σειρά τους, εκμεταλλεύονται τον κατακερματισμό της κοινωνίας, καλλιεργούν τη ρητορική της επικίνδυνης εθνικοφροσύνης και εξασφαλίζουν με εύκολο τρόπο ψήφους και ευρεία στήριξη. Επίσης, η βαθιά και γενικότερη συστημική κρίση της Ευρώπης εντείνει το φαινόμενο και τα αρνητικά της μετανάστευσης. Το ερώτημα, όμως παραμένει: Είναι δυνατή η αναχαίτηση της ανόδου τέτοιων οργανώσεων;
Σε κάθε περίπτωση, η Ευρώπη δεν πρέπει να επαναλάβει τα λάθη της. Λάθη που οδήγησαν στην άνοδο και την εγκαθίδρυση της ακροδεξιάς και του Φασισμού, ιδεολογίες που είχαν ολέθρια αποτελέσματα για την Ευρώπη, αφήνοντας πληγές που παραμένουν νωπές ακόμη και σήμερα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να μεριμνήσει για το θέμα αυτό, λαμβάνοντας κατάλληλες πολιτικές, οι οποίες και θα διορθώσουν τα προβλήματά της, αλλά και θα αντιμετωπίσουν την άνοδο της ακροδεξιάς. Στην πραγματικότητα, το «φάντασμα» της ακροδεξιάς έχει «πάρει σάρκα και οστά» σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία έχοντας εξασφαλίσει σημαντικά ποσοστά αντιπροσώπευσης στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος προτίμησης και υποστήριξης των εθνικιστικών κομμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται στο τρομακτικό ποσοστό του 18%. Ο σκληρός πυρήνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε μια προσπάθεια αναχαίτησης του προβλήματος, θα πρέπει να αναλάβει αποφάσεις και να εγκαθιδρύσει πολιτικές που θα περιορίζουν τις εθνικιστικές και εξτρεμιστικές βλέψεις της άκρας δεξιάς, και αυτό γιατί η ακροδεξιά δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο για την Ευρώπη, αλλά και για όλο το δημοκρατικό κόσμο.
Πηγές:
1) Max Holleran (2018), The Opportunistic Rise of Europe’s Far Right. Ανάκτηση από: https://newrepublic.com/article/147102/opportunistic–rise–europes–far–right
2) Lori Lynn Eller (2017), Explaining the Rise of Far-Right Political Parties in Europe. Ανάκτηση από: https://trace.tennessee.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://www.google.gr/&httpsredir=1&article=3157&context=utk_chanhonoproj
3) Audrey Sheehy (2017), The Rise of the Far Right. Ανάκτηση από: http://harvardpolitics.com/world/rise–of–far–right/
4) Χρήστος Δεμέτης (2017), Η μαύρη άνοδος της ακροδεξιάς σε Ελλάδα και Ευρώπη. Ανακτήθηκε από: https://www.news247.gr/koinonia/chartis–i–mayri–anodos–tis–akrodexias–se–ellada–kai–eyropi.6519724.html
5) Alexandros Sakellariou (2015), Golden Dawn and its Appeal to Greek Youth.