Γράφει ο Δημήτρης Τσιντσάρης
Τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της καταπολέμησης των εκτιμώμενων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής καταβάλλονται συστηματικές προσπάθειες προώθησης των ηλεκτροκίνητων οχημάτων εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΗΠΑ, Κίνας και αλλού. Η φιλική προς το περιβάλλον ηλεκτρική αυτοκίνηση βρίσκεται προς το παρόν σε στάδιο ανάδυσης, αν και επιφανείς βιομηχανίες του χώρου, όπως η αμερικανική Tesla, έχουν ήδη διαγράψει μια λαμπρή επιχειρηματική πορεία στον συγκεκριμένο τομέα. Σημειώνεται πως, το 2022, πουλήθηκαν παγκοσμίως πάνω από 10 εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αριθμός που υποδεικνύει εκθετική αύξηση, συνεκτιμώντας τις πωλήσεις των προηγούμενων ετών.
Σχετικά με τη λειτουργία των ηλεκτρικών οχημάτων, υπογραμμίζεται ότι αυτά δεν διαθέτουν μηχανές εσωτερικής καύσης, οι οποίες ασφαλώς απαιτούν ορυκτά καύσιμα και σχετικά παράγωγα για να αποδώσουν, όπως πετρέλαιο, βενζίνη, αέριο κ.λπ., αλλά λειτουργούν χάρη στην παροχή ηλεκτρικής ενέργειας από συστοιχίες συσσωρευτών (κοινώς μπαταρίες), που συνήθως βρίσκονται στο κάτω μέρος του αμαξώματος. Μέσα από την παροχή εναλλασσόμενου ρεύματος καθίσταται δυνατή η παραγωγή μαγνητικού πεδίου, το οποίο εν τέλει προκαλεί την περιστροφή των τροχών του οχήματος. Ως αποτέλεσμα, τα ηλεκτρικά οχήματα κινούνται εξίσου γρήγορα με τα συμβατικά (εμφανίζοντας, μάλιστα, και μεγαλύτερες επιταχύνσεις), οι κινητήρες τους έχουν μεγαλύτερη απόδοση από τους συμβατικούς και ορισμένα πωλούνται σε σχετικά προσιτές τιμές, συγκρίσιμες με αυτές σύγχρονων ρυπογόνων SUV. Εντούτοις, διακρίνονται, προς το παρόν, από ορισμένα μειονεκτήματα, με σημαντικότερο εξ αυτών το ότι τα περισσότερα διαθέσιμα μοντέλα δε διαθέτουν διευρυμένη αυτονομία. Οι μπαταρίες τους συνήθως απαιτούν συχνή – και μάλλον χρονοβόρα – επαναφόρτιση ανά μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα χρήσης. Δύνανται να φορτιστούν άμεσα δια μέσου της οικιακής παροχής ρεύματος αλλά αυτό απαιτεί αρκετές ώρες, με αποτέλεσμα το όχημα να μην είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμο. Η εξάπλωση σταθμών φόρτισης υψηλής τάσης αναμένεται να απαλύνει το πρόβλημα, μειώνοντας το χρόνο επαναφόρτισης σημαντικά.
Η χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων θεωρείται ότι θα έχει σημαντικό θετικό κοινωνικό, πολιτικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Εξαίρεται η προσδοκώμενη ευεργετική επίδραση των ηλεκτρικών οχημάτων στην υγεία των πολιτών, λόγω της μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης αλλά και της ηχορύπανσης, καθώς, εφόσον απουσιάζει μηχανισμός κατανάλωσης καυσίμου τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι σχετικά αθόρυβα κατά τη λειτουργία τους. Επιπλέον, η ευρεία χρήση τους πιστεύεται ότι θα διευκολύνει την αποδέσμευση από τα ορυκτά καύσιμα και να απαλύνει τη συνεπαγόμενη ενεργειακή και συχνά γεωπολιτική εξάρτηση από τρίτους, γεγονός το οποίο θα συμβάλει ενδεχομένως και σε σχετική κάμψη των τιμών των αγαθών λόγω μείωσης των μεταφορικών κοστών. Η διόγκωση της βιομηχανίας ηλεκτρικών οχημάτων αναμένεται, επίσης, να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, αν και αυτό θα ωφελήσει περισσότερο τις χώρες που θα εμπλέκονται στην παραγωγή τους παρά τη διεθνή κοινωνία, συνολικά. Μάλιστα, πιστεύεται ότι η προβλεπόμενη κατίσχυση των ηλεκτρικών οχημάτων ενδέχεται να εντείνει τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό για την απόκτηση πρόσβασης σε σπάνια υλικά, κατά βάση σπάνιες γαίες όπως νεοδύμιο, σαμάριο κ.λπ., τα οποία είναι απαραίτητα για την κατασκευή των μαγνητών των ηλεκτροκινητήρων.
Το βασικότερο πλεονέκτημα των ηλεκτρικών οχημάτων φαίνεται να είναι η εκτιμώμενη μείωση των εκπομπών ρύπων και διοξειδίου του άνθρακα που συνεπάγεται η προσδοκώμενη ευρεία χρήση τους. Επί παραδείγματι, σε αναφορά του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος γίνεται λόγος περί μείωσης κατά 50% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τα συμβατικά πετρελαιοκίνητα οχήματα. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων δεν δύναται να οδηγήσει από μόνη της σε μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα. Τα ηλεκτρικά οχήματα εμμέσως προκαλούν την εκπομπή σημαντικών ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα κατά την κατασκευή, κατά τη χρήση τους αλλά και κατά την εξόρυξη των δυσεύρετων και μη μετάλλων που απαιτούνται για την κατασκευή των μπαταριών και των κινητήρων. Σημαντικά ποσά θερμικής ενέργειας καταναλώνονται στα εργοστάσια όπου κατασκευάζονται τα εξαρτήματα των οχημάτων και ιδιαίτερα οι μπαταρίες⸱ παρόμοια ανεπιθύμητη επίδραση έχει και η τακτική επαναφόρτισή τους μέσω του ηλεκτρικού δικτύου. Όσο η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται κατά βάση με συμβατικά μέσα, με τη συμβολή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να παραμένει περιορισμένη, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα καθαυτά θα αδυνατούν να συνεισφέρουν ουσιωδώς σε συνολική ελάττωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Είναι σαφές ότι για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση, με την ηλεκτροκίνηση να αποτελεί ένα μονάχα κομμάτι του παζλ.
Δεδομένων των σημαντικών πλεονεκτημάτων των ηλεκτρικών οχημάτων και της φιλικής προς το περιβάλλον φύσης της ηλεκτροκίνησης, πραγματοποιούνται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης συστηματικές προσπάθειες για την προώθησή τους. Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου «Fit for 55» με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου εντός ΕΕ κατά 55% μέχρι το 2030, επικυρώθηκε, προ ολίγων μηνών (Μάρτιος 2023), από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης η προτεινόμενη εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής νομοθεσία περί απαγόρευσης οχημάτων με κινητήρες ντίζελ και βενζίνης, με χρονικό ορίζοντα το 2035. Εντούτοις, η συμφωνία ένεκα φημολογούμενης γερμανικής πίεσης επιτρέπει τη χρήση συνθετικών καυσίμων (e-fuels), τα οποία οδηγούν σε συνολικά χαμηλότερες των ορυκτών καυσίμων εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η απόφαση αφορά προς το παρόν μονάχα αυτοκίνητα⸱ παρόμοια νομοθεσία για έτερους τύπους οχημάτων όπως λεωφορεία και φορτηγά βρίσκεται επί του παρόντος στα σκαριά. Αντίστοιχες προσπάθειες ενθάρρυνσης της χρήσης των ηλεκτρικών οχημάτων λαμβάνουν χώρα και στις ΗΠΑ, στην Ινδία, στην Κίνα και αλλού, με το αναπτυσσόμενο εντός ΕΕ θεσμικό πλαίσιο να είναι μάλλον από τα πλέον περιεκτικά και επεμβατικά ανά την υφήλιο.
Δεδομένου ότι η ηλεκτροκίνηση φαίνεται να αποτελεί μια από τις βασικότερες πτυχές της πράσινης μετάβασης, αξίζει να αποκτήσει κεντρικό ρόλο στις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα. Άλλωστε, η μηχανοκίνητη οδική μεταφορά ανθρώπων και προϊόντων αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πτυχές του σύγχρονου ανθρώπινου πολιτισμού, ο οποίος καλείται σήμερα να υποβληθεί σε μια πρωτοφανή διαδικασία εξελικτικής προσαρμογής με σκοπό την αντιμετώπιση μιας αναπάντεχα αρνητικής επίπτωσης της βιομηχανικής διόγκωσης και της οικονομικής προόδου των τελευταίων αιώνων.
Βιβλιογραφία
Di Felice, L. J., Renner, A., & Giampietro, M. (2021). Why should the EU implement electric vehicles? Viewing the relationship between evidence and dominant policy solutions through the lens of complexity. Environmental Science & Policy, 123, 1–10. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2021.05.002
Bogna, J., & Dreibelbis, E. (2023). EV 101: How Do Electric Cars Work? PCMag. Διαθέσιμο σε: https://www.pcmag.com/how-to/ev-101-how-do-electric-cars-work
European Environment Agency. (2018). Electric Vehicles from Life Cycle and Circular Economy Perspectives(Transport and Environment Reporting Mechanism (TERM) report EEA Report No 13/2018). Διαθέσιμο σε: https://www.eea.europa.eu/publications/electric-vehicles-from-life-cycle
International Energy Agency. (2023).Global EV Outlook 2023: Catching up with climate ambitions. Διαθέσιμο σε: https://iea.blob.core.windows.net/assets/dacf14d2-eabc-498a-8263-9f97fd5dc327/GEVO2023.pdf
Lindwall, C. (2023). Why the Electric Vehicle Revolution Can Benefit Everyone. National Resources Defense Council. Διαθέσιμο σε: https://www.nrdc.org/stories/why-electric-vehicle-revolution-can-benefit-everyone
Moseman, A. (2022). Are Electric Vehicles Definitely Better for the Climate than Gas-Powered Cars? MIT Climate Portal. Διαθέσιμο σε: https://climate.mit.edu/ask-mit/are-electric-vehicles-definitely-better-climate-gas-powered-cars
Posaner, J. (2023). EU Ministers Pass 2035 Car Engine Ban Law. Politico. Διαθέσιμο σε: https://www.politico.eu/article/eu-ministers-pass-2035-car-engine-ban-law/
Shepard, J. (2023). Rare Earths and EVs—It’s not About Batteries. Battery Power Tips. Διαθέσιμο σε: https://www.batterypowertips.com/rare-earths-and-evs-its-not-about-batteries-faq
Πηγή εικόνας:
Chowdhury H. & Tovey A. (2019). The race to make better batteries for the electric vehicle revolution. Telegraph. Διαθέσιμο σε: https://www.telegraph.co.uk/technology/2019/10/31/behind-scenes-uk-scientists-powering-electric-vehicle-revolution/