Γράφει η Κωνσταντίνα Σανιδά
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια οικονομική και πολιτική ένωση είκοσι επτά ευρωπαϊκών χωρών. Ιδρύθηκε την 1η Νοεμβρίου 1993 με την εφαρμογή της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Ενίσχυσε τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες με νέες κοινοτικές πολιτικές, που συνέβαλαν στην σύμπνοια μεταξύ αυτών, περιλαμβάνοντας νέους τομείς συνεργασίας. Με τη δημιουργία της Ένωσης επετεύχθη ό, τι είχε επιδιωχθεί με το σχέδιο Werner του 1960, με το σχέδιο Tindermans το 1972 και το αντίστοιχο σχέδιο του 1988 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Σε συνέχεια της Συνθήκης του Μάαστριχτ, η Συνθήκη του Άμστερνταμ έθεσε ως βάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης τις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του κράτους δικαίου σύμφωνα και με το άρθρο 6 παράγραφος 1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Διευρύνθηκε επίσης, το πλαίσιο προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων. Έτσι πέραν της απαγόρευσης διάκρισης λόγω ιθαγένειας, θεσπίστηκε η απαγόρευση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκείας, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετικού προσανατολισμού, προβλέποντας κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης των ανωτέρω αρχών. Άλλωστε η Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά έναν χώρο πραγμάτωσης όλων των ανωτέρω, δίνοντας έμφαση στη συνεργασία, στην ανάπτυξη των κρατών μελών και στην εξασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου ζωής για τους πολίτες της.
Πέρα από τις παραπάνω θεμελιώδεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση έννοιες και αξίες, σημαντικό είναι να αναφερθούν και τα όργανα, μέσω των οποίων τα παραπάνω υλοποιούνται. Ένα από αυτά είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο αποτελεί το εκλεγμένο κοινοβουλευτικό όργανό της. Η ιστορία αυτού ξεκινά από την τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα, που ιδρύθηκε το 1952 και είχε ως αποκλειστικό τομέα ενασχόλησης τον άνθρακα και τον χάλυβα. Ακολούθως, ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας και η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, οι οποίες αποτέλεσαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το τελευταίο, εκλέγεται κάθε πέντε χρόνια με άμεσες, γενικές εκλογές που διεξάγονται την ίδια περίοδο στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποτελεί μαζί με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, ένα από τα κύρια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αξιοσημείωτο είναι επίσης πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ακολουθεί τα πρότυπα των εθνικών κοινοβουλίων ως προς την οργάνωσή του έχοντας ως βάση τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του, ο οποίος κατοχυρώνεται στο άρθρο 232 παράγραφος 1 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Συγκεκριμένα μαζί με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το κύριο όργανο λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μία από τις βασικές αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι αυτή της θέσπισης νόμων, στα πλαίσια της νομοθετικής διαδικασίας, αλλά και η κατάρτιση του κοινοτικού προϋπολογισμού και ο έλεγχος της δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δρα μέσα από τις Επιτροπές του. Συγκεκριμένα, διαιρείται σε είκοσι μόνιμες κοινοβουλευτικές επιτροπές και τρείς υποεπιτροπές. Οι Επιτροπές είναι αυτές που εξετάζουν το νομοθετικό έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τροποποιούν δηλαδή τις νομοθετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι οποίες υποβάλλονται στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Εν γένει οι Επιτροπές συμβάλλουν στον καθορισμό του νομοθετικού προγράμματος και στον έλεγχο των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πέρα όμως από τις νομοθετικές αρμοδιότητες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει στα πλαίσια διαμόρφωσης και έγκρισης του προϋπολογισμού και δημοσιονομικές αρμοδιότητες, διαθέτοντας τη δυνατότητα να τροποποιεί το ουσιαστικό περιεχόμενό του, αλλά και διεθνείς αρμοδιότητες όσον αφορά την ισχυροποίηση διεθνών συνθηκών και την εισδοχή νέων μελών.
Μερικές από τις Επιτροπές του Κοινοβουλίου είναι η Επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων, ανάπτυξης, μεταφορών & τουρισμού, διεθνούς εμπορίου, πολιτισμού & παιδείας και ασφάλειας & άμυνας. Η πρώτη ασχολείται κυρίως με την εφαρμογή κοινής εξωτερικής πολιτικής και την πολιτική ασφάλειας αλλά και με τη γενικότερη ενίσχυση των παγκόσμιων συμμαχιών και σχέσεων των κρατών μελών με άλλα κράτη. Όσον αφορά την Επιτροπή ανάπτυξης, αυτή ως κύριο τομέα ενασχόλησης την τρέχουσα περίοδο έχει μεταξύ άλλων την επιτυχή εφαρμογή των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης πριν και μετά την προθεσμία του 2030, στα πλαίσια των στόχων που έχει θέσει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών αλλά και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με τη ρύπανση από πλαστικά, καθώς και τη διάθεση και τη διαχείριση των αποβλήτων στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η Επιτροπή πολιτισμού & παιδείας λόγω και των αρκετών περιστατικών βίας που έχουν παρατηρηθεί, έχει ως στόχο τη θέσπιση κανόνων με σκοπό την πρόληψη και την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Πέρα από αυτό, όμως, θέτει σε εφαρμογή το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τον πολιτισμό και τη στρατηγική της ΕΕ για διεθνείς πολιτιστικές σχέσεις. Η Επιτροπή ασφάλειας & άμυνας ασχολείται με τα ζητήματα διεθνούς σταθερότητας και ασφάλειας των κρατών-μελών, γι’ αυτό άλλωστε και πραγματοποιήθηκε διάλογος και ανταλλαγή απόψεων για τη στρατιωτική επιχείρηση της ΕΕ EUFOR Althea και την κατάσταση ασφαλείας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, αλλά και ακρόαση για την αποτελεσματική ενίσχυση της στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία και την Ευρωπαϊκή Αμυντική Τεχνολογική και Βιομηχανική Βάση.
Εν κατακλείδι η Ευρωπαϊκή Ένωση μαζί και με τα όργανα της, αποτελεί μια οντότητα, η οποία δεν αιχμαλωτίζει τα κράτη-μέλη της, αλλά τους δίνει τη δυνατότητα μέσω των αντιπροσώπων που οι πολίτες των κρατών-μελών επιλέγουν για την εκπροσώπησή τους, να συμμετέχουν ενεργά στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν την Ένωση. Η εκπροσώπηση αυτή αξιολογείται μετά το πέρας της πενταετούς θητείας των Ευρωβουλευτών από τους πολίτες, οι οποίοι και κρίνουν εκ νέου ποιοι είναι άξιοι να τους εκπροσωπήσουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Έτσι και στην Ελλάδα στις επικείμενες ευρωεκλογές, με τη νέα δυνατότητα της επιστολικής ψήφου, όλοι οι Έλληνες με δικαίωμα ψήφου, θα έχουν την δυνατότητα να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, διαμορφώνοντας έτσι την σύνθεση του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την επόμενη πενταετία.
Πηγές:
- Καλαβρός, Γεωργόπουλος (2017), Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ι – Θεσμικό Δίκαιο, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα (σελ. 15-23, 118-124).
- Καλαβρός, Γεωργόπουλος (2017), Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΙI – Ουσιαστικό Δίκαιο, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα (σελ. 10,11).
- Συνθήκη του Άμστερνταμ, διαθέσιμο σε: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B7_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%86%CE%BC%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%BC
- Συνθήκη του Μάαστριχτ, διαθέσιμο σε: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B7_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9C%CE%AC%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B9%CF%87%CF%84
- Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Ηλεκτρονική Συνάντηση για Επιτροπές, διαθέσιμο σε: https://emeeting.europarl.europa.eu/emeeting/committee/en/agenda/202302/AFET?meeting=CJ41-2023-0209_1&session=02-09-10-00
Πηγή φωτογραφίας:
Sterea News, (07/01/2024), Ευτυχώς που είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, Διαθέσιμο σε: https://www.stereanews.gr/2020/08/eftixws-pou-eimaste-stin-evropaiki-enosi/