Γράφει η Διακουμάκου Φωτεινή
Τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ)
Η ταχεία ανάπτυξη της Κίνας αναφέρεται συχνά ως «οικονομικό θαύμα», λόγω της μετατόπισης της χώρας από μια οικονομία βραδείας ανάπτυξης στην οικονομία με τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες. Οι στρατηγικοί στόχοι της κινεζικής πολιτικής πλαισιώνονται εντός του «Σχεδίου Ανάπτυξης Τεχνητής Νοημοσύνης Νέας Γενιάς» (AIDP), το οποίο καταρτίστηκε μόλις το 2017. Το AIDP προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι η Κίνα θα αποτελέσει παγκόσμιο ηγέτη στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης έως το 2030 και στηρίζεται σε τρεις βασικούς άξονες:
1. Έως το 2020, η Κίνα κατάφερε να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητα της έναντι άλλων μεγάλων δυνάμεων βελτιστοποιώντας το περιβάλλον ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης. Σε νομισματικούς όρους, σκόπευε να δημιουργήσει μια βιομηχανία ΤΝ αξίας άνω των 150 δισεκατομμυρίων γουάν (περίπου 21 δισεκατομμύρια $). Τέλος, επεδίωξε να θεσπίσει ηθικούς κανόνες, πολιτικές και κανονιστικό πλαίσιο αναφορικά με ζωτικούς τομείς της ΤΝ.
2. Έως το 2025, θα πρέπει να επιτευχθεί μια «μεγάλη σημαντική ανακάλυψη» τεχνητής νοημοσύνης, ικανή να αναδείξει την Κίνα σε πρωτοπόρο διεθνούς επιπέδου ορισμένων τεχνολογιών και εφαρμογών. Επιπλέον, θα επιδιώξει να κωδικοποιήσει νομικά ηθικά πρότυπα για την ΤΝ.
3. Μέχρι το 2030, η Κίνα σκοπεύει να αποτελέσει το παγκόσμιο κέντρο καινοτομίας. Έως τότε, η ανάπτυξη στον πυρήνα της βιομηχανίας της ΤΝ αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί και να αποτιμηθεί σε 1 τρισεκατομμύριο γουάν (περίπου 147 δισεκατομμύρια $), ενώ αναμένονται και περαιτέρω ρυθμίσεις στους νόμους και τα ηθικά πρότυπα, προς αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων.
Ως προς τη διατήρηση του ανταγωνισμού, κυρίως απέναντι στις ΗΠΑ, η Κίνα έχει αναπτύξει τακτικές με τη μορφή ασύμμετρου κυβερνοπολέμου, όπου μεταξύ άλλων δίνεται δυνατότητα στόχευσης δικτύων του αμερικανικού στρατού, εάν και όποτε παραστεί ανάγκη. Παράλληλα με αυτό, τα στοιχεία δείχνουν την επίμονη χρήση κυβερνοεπιθέσεων με σκοπό τη συλλογή επιστημονικών, τεχνολογικών και εμπορικών πληροφοριών. Επιπρόσθετα, το Πεκίνο συμμετείχε στην χρηματοδότηση του διεθνούς κώδικα δεοντολογίας για την ασφάλεια πληροφοριών στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2011, σύμφωνα με τον οποίο τα κράτη δεσμεύονται κατά της χρήσης τεχνολογιών της πληροφορίας σε επιθετικές ενέργειες και παρείχε συνεχή υποστήριξη στην ομάδα κυβερνητικών εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για την πρόληψη συγκρούσεων στον κυβερνοχώρο. Ωστόσο, η ίδια δεν δίστασε να διεξάγει ενέργειες αντιδεοντολογικού χαρακτήρα, στον κυβερνοχώρο, με στόχο την εξαγωγή εμπορικών και επιστημονικών πληροφοριών καθώς και την απόκτηση σχετικών πληροφοριών εναντίον χωρών, όπως η Αυστραλία, οι Φιλιππίνες, το Χονγκ Κονγκ και οι ΗΠΑ.
Παράλληλα, το AIDP οριοθετεί την επιθυμία της Κίνας να γίνει παγκόσμιος ηγέτης στη θεσμοθέτηση ηθικών κανόνων και προτύπων στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Ωστόσο, η κινεζική κυβέρνηση, οι δημόσιοι φορείς και η βιομηχανία άργησαν σχετικά να αναπτύξουν πλαίσια ηθικής που αφορούν στην ΤΝ, αν και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των προσπαθειών. Γενικότερα όμως, το εξελισσόμενο σύστημα διακυβέρνησης δεδομένων του Πεκίνου παραμένει εκτός των παγκοσμίων τάσεων. Βραχυπρόθεσμα, φαίνεται απίθανο η Κίνα να είναι σε θέση να λάβει έγκριση από την ΕΕ στο πλαίσιο του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ) ή να προσχωρήσει στο σύστημα διασυνοριακών κανόνων απορρήτου (CBPR/Cross Border Privacy Rules). Η εν λόγω απόκλιση μεταξύ του εξελισσόμενου συστήματος διακυβέρνησης δεδομένων της Κίνας και αυτών που υιοθετούνται από τις χώρες της Ευρώπης που συμμετέχουν στις πρωτοβουλίες BRI & DSR, θα μπορούσαν να αποτελέσουν τελικά μια σημαντική πρόκληση για το Πεκίνο και τις κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας, κρίσιμη για την επιτυχή έκβαση του DSR.[1]
Έρευνα και Τεχνολογία, Έρευνα και Καινοτομία
Οι μελέτες δείχνουν ότι η ερευνητική συνεργασία διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην προώθηση της γνώσης μέσω της έρευνας, ενώ αυξάνεται ραγδαία λόγω των νέων δημόσιων πολιτικών. Αυτές οι πολιτικές παρέχουν ευκαιρίες για στενούς δεσμούς μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, δηλαδή πανεπιστήμια και βιομηχανίες αναφορικά με την επιστήμη και την τεχνολογία.
Στην περίπτωση της Κίνας, πανεπιστήμια και βιομηχανίες συνεργάζονταν από τη δεκαετία του 1950, κυρίως σε τομείς όπως η μεταφορά τεχνολογίας, η έρευνα και ανάπτυξη, οι τεχνικές υπηρεσίες και οι συμπράξεις με επιχειρήσεις. Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται αύξηση του ρυθμού των συμπράξεων στην περιοχή που εξετάζεται, λόγω των πολιτικών οικονομικής στήριξης που ακολουθεί η κυβέρνηση για την έρευνα και τα βιομηχανικά επιχειρηματικά κεφάλαια. Οι εν λόγω πολιτικές επιδιώκουν να ενθαρρύνουν και να υποστηρίξουν τα πανεπιστήμια ως προς την καινοτομία. Κατά συνέπεια, τα πρώτα έχουν μετουσιωθεί σε σημαντικό παράγοντα κατά τη χάραξη κυβερνητικών πολιτικών καινοτομίας. Η νέα γνώση που παράγεται από τη συνεργασία πανεπιστημίου-κυβέρνησης υποστηρίζει την εμπορευματοποίηση της βιομηχανίας.
Όσον αφορά στην ερευνητική συνεργασία, στην Κίνα οι κυβερνήσεις είναι η κύρια πηγή χρηματοδότησης για τα πανεπιστήμια, ελέγχοντας τον ακαδημαϊκό χώρο μέσω ενός μοντέλου, του Triple Helix. Με δεδομένο ότι η πλειοψηφία των πανεπιστημίων είναι δημόσια ιδρύματα, απαιτείται ισχυρή κρατική οικονομική υποστήριξη για να καταστεί εφικτό να αναλάβουν πρωτοβουλίες σε οποιοδήποτε ερευνητικό έργο. Επιπλέον, η κεντρική κινεζική κυβέρνηση ενθαρρύνει την κοινή χρηματοδότηση ερευνητικών έργων από περιφερειακές διοικητικές αρχές και επιχειρήσεις. Τέλος, δεν είναι ασυνήθιστη η οικονομική σύμπραξη και με ιδιωτικά ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Επιπρόσθετα, η επένδυση στην τεχνολογική ανάπτυξη είναι πιθανό να οδηγήσει σε άνθηση της καινοτομίας σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον και κατ’ επέκτασιν σε «καινοτόμες πόλεις». Μαθαίνοντας από την εμπειρία της ταχείας εκβιομηχάνισης της δεκαετίας του 1980, η Κίνα αρχικά επεδίωξε να διευρύνει την τεχνολογική ικανότητα κάποιων παράκτιων πόλεων με τη βοήθεια άμεσων ξένων επενδύσεων και ξένου εξοπλισμού ενσωματώνοντας νέες τεχνικές. Σε τεχνολογικό επίπεδο, αυτές οι πόλεις σήμερα εκτελούν τις λειτουργίες των ειδικών οικονομικών ζωνών της δεκαετίας του 1980, ενώ βασίζονται στην ποιότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου, σε θεσμικούς μηχανισμούς και σε έρευνα υψηλού επιπέδου για τη δημιουργία ιδεών και τη μετατροπή τους σε εμπορεύσιμα προϊόντα.
Συμπερασματικά, σήμερα, η κυβέρνηση της ΛΔΚ ενισχύει την κινεζική καινοτομία αλλά σύμφωνα με τη «σοσιαλιστική οικονομία της αγοράς», το κράτος παραμένει στο επίκεντρο. Ωστόσο κερδίζει γρήγορα έδαφος σε σχέση με τις προηγμένες οικονομίες στα υψηλής τεχνολογίας προϊόντα. Η εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων Έρευνας και Ανάπτυξης, η τεχνολογική άνοδος που πλησιάζει τα επίπεδα των δυτικών κρατών, καθώς και η έμφαση που δίδεται στην πράσινη ανάπτυξη για τη βελτίωση της ποιότητας, προσφέρει μια ευκαιρία άνθισης της καινοτομίας των παράκτιων αλλά και ορισμένων πόλεων της κινεζικής ενδοχώρας, αυξάνοντας τόσο την παραγωγικότητα όσο και τις κρατικές -και μη- δαπάνες Έρευνας και Ανάπτυξης. Η διεθνής συνεργασία, η υψηλή εξειδίκευση και η κινητικότητα παίζουν σημαντικό ρόλο στην οικοδόμηση Έρευνας και Ανάπτυξης της χώρας.
Βιβλιογραφικές αναφορές
Evans G. &Newnham J. (1998). Penguin Dictionary of International relations. Penguin Books.
Abbasa A., Avdicb A., Xiaobaoa P., Hasanc M. &Minga W. (2017). Universitygovernment collaboration for the generation and commercialization of new knowledge for use in industry. Journal of Innovation & Knowledge. doi: 10.1016/j.jik.2018.03.002 Διαθέσιμο σε: https://www.elsevier.es/en-revista-journalinnovation-knowledge-376-avance-university-government-collaboration-forgeneration-commercialization-S2444569X18300301
Agnew J. (2013). Looking Back to Look Forward: Chinese Geopolitical Narratives and China’s Past. 301-314. https://doi.org/10.2747/1539-7216.53.3.301 Διαθέσιμο σε: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.2747/1539-7216.53.3.301
Atha K., Callahan J., Chen J., Drun J., Green K, Lafferty B, McReynolds J., Mulvenon J., Rosen B. & Walz E. (2020). China’s Smart Cities Development. Research Report Prepared on Behalf of the U.S.-China Economic and Security Review Commission. Διαθέσιμο σε: https://www.uscc.gov/sites/default/files/202004/China_Smart_Cities_Development.pdf
Baker McKenzie Team. (2017). Belt & Road: Opportunity & Risk: The prospects and perils of building China’s New Silk Road. Διαθέσιμο σε:https://www.bakermckenzie.com//media/files/insight/publications/2017/10/beltroad/b aker_mckenzie_belt_road_report_2017.pdf?la=en
Belt and Road Initiative (BRI). Belt Road Association of Invention Societies. Διαθέσιμο σε: https://brainsocieties.org/belt-and-road-initiative-bri/
Belt and Road Initiative. Διαθέσιμο σε: https://www.beltroad-initiative.com/belt-androad/
Beston Husen Α. (2017). The Role of Soft Power in China’s Foreign Policy in the 21st Century. International Journal of Social Sciences & Educational Studies, (3), 99.
Center for China and Globalization. (2019). Διαθέσιμο σε: http://en.ccg.org.cn/
Chen L. & Xu S. (2019). China’s Belt and Road Initiative: Recalibration and New Opportunities. Deloitte Insights. https://doi.org/10.2747/1539-7216.53.3.301 Διαθέσιμο σε: https://www2.deloitte.com/xe/en/insights/economy/asia-pacificbkp/china-belt-and-road-initiative-update.htm 57
China Electronics Standardization Institute. (2020). Artificial Intelligence Security Standardization, White Paper. Διαθέσιμο σε: https://cset.georgetown.edu/publication/artificial-intelligence-securitystandardization-white-paper-2019-edition/
China Power Team. (2020). Is China Ready for Intelligent Automation? Διαθέσιμο σε: https://chinapower.csis.org/china-intelligent-automation/
EU Science Hub. (2019). China is a new R&I powerhouse. Διαθέσιμο σε: https://ec.europa.eu/jrc/en/facts4eufuture/china-report-challenges-andprospects/r-and-i-powerhouse
Flint C. & Xiaotong Z. (2019). Historical–Geopolitical Contexts and the Transformation of Chinese Foreign Policy. The Chinese Journal of International Politics, 12 (3), 295–331. https://doi.org/10.1093/cjip/poz011 Διαθέσιμο σε: https://academic.oup.com/cjip/article/12/3/295/5552788#140564357
Ghiasy R. & Krishnamurthy R. (2021). China’s Digital Silk Road and the Global Digital Order China’s Digital Silk Road is an ambitious vision to catalyze global digitalization. What will it mean for digital governance? The diplomat. Διαθέσιμος ε: https://thediplomat.com/2021/04/chinas-digital-silk-road-and-the-global-digital-order/
Gupta B. (2020). The “17+1” initiative: Is China losing its charm in Central and Eastern Europe? ORF. Διαθέσιμο σε: https://www.orfonline.org/expert-speak/17- plus-1-initiative-china-losing-charm-central-eastern-europe/
Hemmings J. (2020). Reconstructing Order: The Geopolitical Risks in China’s Digital Silk Road. Asia Policy National Bureau of Asian Research, 15 (1), 5-21. Διαθέσιμο σε: https://muse.jhu.edu/article/748991/summary
Huang F. (2020). China belts up for the road to internationalisation. The chronicle of education.Διαθέσιμο σε: https://thechronicleofeducation.net/2019/06/12/china-beltsup-for-theroadtointernationalisation
Institute for Security & Development Team. (2018). Made in China 2025. Διαθέσιμο σε: https://isdp.eu/publication/made-china-2025/
Komninos Ν. (2018). Smart Cities. Research gate. Διαθέσιμο σε: https://www.researchgate.net/publication/325756730_Smart_Cities
Kratz A., Huotari M., Hanemann T.&Arcesati R. (2020). Chinese FDI in Europe: 2019 update, Special Topic: Research Collaborations. Mercator Institute for China Studies. Διαθέσιμο σε: https://merics.org/sites/default/files/2020-05/MERICSRhodium%20GroupCOFDIUpdate2020.pdf
Li L. (2018). China’s manufacturing locus in 2025: With a comparison of “Made-in China 2025” and “Industry 4.0”. Technological Forecasting and Social Change, 135, 66-74. Διαθέσιμο σε: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0040162517307254
Made in China 2025. (2018). Institute for Security & Development Policy. Διαθέσιμο σε: https://isdp.eu/content/uploads/2018/06/Made-in-China-Backgrounder.pdf
Mathou C. & Yan J. (2012). EU-China Student and Academic Staff Mobility: Present Situation and Future Developments. Sage Journals Διαθέσιμο σε: https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1163/22125868-12340008
McCarthy Ν. (2020). China Is Closing The Gap With The U.S. In R&D Expenditure [Infographic]. Forbes. Διαθέσιμο σε: https://www.forbes.com/sites/niallmccarthy/2020/01/20/china-is-closing-the-gap-with-the-us-in-rd-expenditure-infographic/?sh=4c3c41235832
National Science Board. New Policy Brief: The U.S. is a Keystone of Global Science & Engineering. Διαθέσιμο σε: https://www.nsf.gov/nsb/
Park, K. (2015). China’s behavior in maritime dispute with its neighbors: The double edged sword model. Georgetown University. Διαθέσιμο σε: https://www.proquest.com/openview/fa0fdfd0fbe516c6221b16261345feb6/1?pqorigsite=gscholar&cbl=18750
Rezaeiab S. & Mouritzen M. (2021). Talent flowscapes and circular mobility in a Belt and Road (BRI) perspective – Global talent flows revisited. Science Direct. 49 ( 4), 188-197. Διαθέσιμο σε: https://reader.elsevier.com/reader/sd/pii
Roberts, H., Cowls, J. & Morley, J. (2020). The Chinese approach to artificial intelligence: An analysis of policy, ethics, and regulation. AI&Soc (36), 59–77. Διαθέσιμο σε: https://link.springer.com/article/10.1007/s00146-020-00992-2
Schulhof V., Van Vuuren D. &Kirchherra J. (2021). The Belt and Road Initiative (BRI): What Will it Look Like in the Future?. Technological Forecasting and Social Change, 175 (121306). Διαθέσιμο σε: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S004016252100740X
Science & Engineering Indicators. Global Science and Technology Capabilities. Διαθέσιμο σε: https://ncses.nsf.gov/pubs/nsb20201/assets/globalscience-and-technology-capabilities/
Significant Cyber Incidents. Center For Strategic & International Studies. Διαθέσιμο σε: https://www.csis.org/programs/technology-policyprogram/significant-cyber-incidents
Smart Cities Review. (2019). Beijing City Lab. Διαθέσιμο σε: https://www.beijingcitylab.com/projects-1/43-smart-cities-review/
Spykman, N. (1944). The geography of the peace. New York, Harcourt, Brace and Co
Talin B. (2021). Chinas Grand Strategy–“Made In China 2025” (MIC25). More Than Digital. Διαθέσιμο σε: https://morethandigital.info/en/chinas-grand-strategy-made-inchina-2025-mic25/
Tan A. (2020). Challenge and perspective for Digital Silk Road Operations, information & technology, Cogent Business & Management, 7 (1). Διαθέσιμο σε: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/23311975.2020.1804180
Διακουμάκου Φ. (2022). Τεχνολογία και ανώτατη εκπαίδευση στη γεωπολιτική στρατηγική της Κίνας. Διαθέσιμο σε: https://dione.lib.unipi.gr/xmlui/bitstream/handle/unipi/14356/Diakoumakou%2020005.pdf?sequence=1&isAllowed=y
[1] Οι όροι BRI και DSR αναλύονται στο: Φωτεινή Διακουμάκου, «Η γεωπολιτική διάσταση της ανώτατης εκπαίδευσης και της τεχνολογικής καινοτομίας. Περιπτωσιολογική μελέτη της γεωπολιτικής στρατηγικής της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (Μέρος Α’)»