Γράφει η Γεωργία Σερέτη
Το διεθνές σύστημα είναι ένα άναρχο σύστημα, όπου η επιβίωση και το συμφέρον είναι τα μόνα πράγματα που έχουν σημασία. Η δύναμη του αγώνα και της επιβίωσης ωθεί τα έθνη να λάβουν έκτακτα μέτρα για την προστασία τους. Ένα από αυτά τα μέτρα είναι η δημιουργία πυρηνικών δυνατοτήτων και πυρηνικής αποτροπής. Η πυρηνική αποτροπή κατέστησε τον πόλεμο παρωχημένο στις μέρες μας. Οι χώρες καταφεύγουν στη σφυρηλάτηση των πυρηνικών τους δυνατοτήτων, οι οποίες δρουν ως εγγύηση για την επιβίωσή τους. Συνεπώς, τα έθνη εξοπλίζονται με πυρηνική τεχνολογία είτε για να κατασκευάσουν ένα πυρηνικό όπλο — που εγγυάται την επιβίωσή τους — είτε για ειρηνικούς/ πολιτικούς σκοπούς. Η χρήση της πυρηνικής τεχνολογίας ταξινομείται έτσι σε δύο είδη: πολιτική χρήση και στρατιωτική χρήση.
Η Αμερική ήταν η πρώτη που χρησιμοποίησε τη πυρηνική τεχνολογία (Χιροσίμα και Ναγκασάκι, Αύγουστος 1945). Στο «πυρηνικό μονοπάτι» την ακολούθησαν η Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Κίνα, η Ινδία, το Ισραήλ, το Πακιστάν και η Βόρεια Κορέα (Nuclear Weapon States – NWS), εκ των οποίων τα τέσσερα είναι κράτη της Συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (Non-Proliferation Treaty – NPT).
Ανεξάρτητα από τις οικονομικές κυρώσεις σε συνδυασμό με ατελείωτους γύρους διαπραγματεύσεων μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κορέας (ΛΔΚ), η τελευταία κατάφερε να αναπτύξει τα δικά της πυρηνικά όπλα. Η Βόρεια Κορέα (ΛΔΚ) είναι μια πολύ μικρή, αλλά πολύ ασταθής χώρα, που προκαλεί νευρικότητα σε ολόκληρο τον πλανήτη με το πυρηνικό της πρόγραμμα. Η παρουσία της Βόρειας Κορέας στην Ασία και τον Ειρηνικό έχει αποτελέσει επανειλημμένα πηγή ανησυχίας για την εν λόγω περιοχή, αλλά και πέραν αυτής. Αξίζει να σημειωθεί πως υπάρχουν αμοιβαίες συμφωνίες μεταξύ των χωρών της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της στρατηγικής συμμαχίας της Βόρειας Κορέας με την Κίνα κατά των πυρηνικών φιλοδοξιών της και των περιστατικών δοκιμών της.
Το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας έκανε τα πρώτα του βήματα από τη δεκαετία του ’90 με κύριο μέλημα την αυτοπροστασία του καθεστώτος μέσω της ενίσχυσης της αποτρεπτικής του δύναμης. Οι βασικοί πιστωτές της Βόρειας Κορέας είναι η Ρωσία (με μειωμένη έκθεση πλέον μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ), η Κίνα, η Ουγγαρία, η Τσεχία και το Ιράν. Χάρη στην απόκτηση στρατιωτικών πυρηνικών δυνατοτήτων, η Βόρεια Κορέα διατηρεί τη γεωπολιτική της ισχύ παρά τον αργό εκσυγχρονισμό της διατηρώντας παράλληλα μια σχετική αυτονομία από τα γεωπολιτικά της σημεία αναφοράς δηλαδή την Κίνα, το Ιράν, τη Ρωσία ακόμη και τη Νότια Κορέα (Valori, 2016).
Η πρώτη υπόγεια πυρηνική δοκιμή της Βόρειας Κορέας στις 9 Οκτωβρίου του 2006 έπιασε εξ απήνης τις ΗΠΑ και τη Ρωσία (CNN, 2017). Η δεύτερη στις 25 Μαΐου του 2009 προκλήθηκε από έκρηξη μιας συσκευής πλουτωνίου με ισχύ 2,4 κιλοτόνων. Η τρίτη δοκιμή στις 12 Φεβρουαρίου του 2013, χρησιμοποιώντας όπλο εμπλουτισμένου ουρανίου προκαλώντας έκρηξη 8 κιλοτόνων, προκάλεσε ανησυχία στη κοινή γνώμη (Roehring, 2013). Τον Ιανουάριο του 2016 η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε το 4ο πυρηνικό τέστ ισχυριζόμενη πως η έκρηξη προκλήθηκε από βόμβα υδρογόνου και θεωρήθηκε κίνηση εντυπωσιασμού προς τη διεθνή κοινότητα (CNN, 2017). Η 5η δοκιμή έλαβε χώρα τον Σεπτέμβριο του 2016, την ημέρα της 64ης επετείου από την ίδρυση του κράτους. Η πυρηνική αυτή έκρηξη 10 κιλοτόνων αποτέλεσε παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων των γειτονικών χωρών και κυρίως της Ιαπωνίας, υπογραμμίζοντας πως βρίσκεται ένα βήμα πιο κοντά στις δυτικές ακτές της Αμερικής. (CNN, 2017). Τέλος, η 6η δοκιμή τον Ιούλιο του 2017 με την εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων (ICBM) από τη Βόρεια Κορέα στην Ιαπωνία προκάλεσε περαιτέρω διεθνή διαφωνία σχετικά με τις αυξανόμενες πυρηνικές ικανότητές της. Ο πύραυλος έφτασε σε ύψος 2.802 χιλιομέτρων και διάνυσε απόσταση 933 χιλιομέτρων πέφτοντας στη Θάλασσα της Ιαπωνίας.
Η ραγδαία επιτάχυνση που σημείωσε το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων της Βόρειας Κορέας αποτέλεσε εφαλτήριο μιας νέας φάσης αντιπαράθεσης ανάμεσα στην Πιονγιάνκ και τη διεθνή κοινότητα. Η εκτόξευση διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο πυρηνικής επίθεσης σε Νέα Υόρκη και Λος Άντζελες. Δεδομένης της κατάστασης, η Πιονγιάνγκ απείλησε να εκτοξεύσει μεσαίου βεληνεκούς βαλλιστικούς πυραύλους κοντά στο Γκουάμ που είναι αμερικάνικο έδαφος (Millward, 2017). Ωστόσο, το καθεστώς δεν έχει πραγματοποιήσει ποτέ δοκιμές πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και κανείς δεν πιστεύει πως θα αναπτύξει πυρηνικές κεφαλές εναντίον του Γκουάμ. Εάν γινόταν κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ξεκινήσει έναν πυρηνικό πόλεμο (Millward, 2017).
Αν και οι ενέργειες αυτές έχουν ως αποτέλεσμα ενδεχομένως μειωμένα οικονομικά και εμπορικά οφέλη για τη Βόρεια Κορέα, ασκούν έμμεση πίεση στους συμμάχους της, όπως η Κίνα και η Ρωσία, τους οποίους ο κόσμος αναμένει να αποτρέψουν τη συμμετοχή της Βόρειας Κορέας σε τέτοιες απερίσκεπτες και ανακόλουθες προκλήσεις. ΗΠΑ και Κίνα στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού, επαναλαμβάνουν την δέσμευσή τους να αποπυρηνικοποιήσουν την κορεάτικη χερσόνησο (Bajoria, 2013). Ειρηνική επίλυση αναζητά και η Νότια Κορέα, ενώ η Ιαπωνία από τη άλλη ολοκλήρωσε την άμυνά της με πυραυλικά συστήματα Patriot. Τέλος, ο Τραμπ ανέφερε ότι ο Κιμ συμφώνησε να διαλύσει τις εγκαταστάσεις παραγωγής πυρηνικών και σχάσιμων υλικών στο Γιόνγκμπιον με αντάλλαγμα πλήρη ανακούφιση από τις κυρώσεις. Ωστόσο ο Πρόεδρος των ΗΠΑ επιθυμούσε πιο σημαντικά βήματα για την αποπυρηνικοποίηση και την επαλήθευση. Οι αξιωματούχοι της Βόρειας Κορέας αμφισβήτησαν τον Τραμπ, αναφέροντας ότι ο Κιμ απαίτησε μόνο μερική ανακούφιση από τις κυρώσεις. Το μέλλον φαίνεται ζοφερό για μια τρίτη σύνοδο κορυφής αυτή τη φορά με τον Τζο Μπάιντεν στη θέση του Αμερικανού προέδρου, καθώς και οι δύο χώρες εξακολουθούν να βρίσκονται υπό μια αρκετά αόριστη διαφωνία.
Bercovitch, J., Kremenyuk, V., & Zartman, I. W. (Eds.). (2008). The SAGE handbook of conflict resolution. Sage.
Fang, L., Hipel, K. W., & Kilgour, D. M. (1993). Interactive decision making: the graph model for conflict resolution (Vol. 11). John Wiley & Sons.
Odell, J. S., & Tingley, D. (2013). Negotiating agreements in international relations. Negotiating Agreement in Politics, 144.
Zartman, I. W., & Faure, G. O. (Eds.). (2005). Escalation and negotiation in international conflicts. Cambridge University Press.
Bader, J. A. (2017). Why deterring and containing North Korea is our least bad option. Brookings Institution: Order from Chaos Blog, August, 8.
Kalvapalle, R. (2017). How did North Korea get nuclear weapons. Global News, May, 13.
Pruthi, J., & Hassan, G. (2020). NORTH KOREAN NUCLEAR AMBITIONS: A STUDY.
Valori E.Giancarlo (2016). Τι κρύβει η πυρηνική δοκιμή της Βόρειας Κορέας.
Lankov A. (2017). Kim Jong Un Is a Survivor, Not a Madman
CNN Library. (2017). North Korea Nuclear Timeline Fast Facts
Millward D. (2017). US defense secretary James Mattis warns North Korea ”It”s game on” if Pyongyang fires missiles that threaten Guam.