γράφει ο Γιάννης Πήλιουρας,
Μπορεί το ενδιαφέρον μας το τελευταίο διάστημα να μονοπώλησε η Συρία και η μάχη των Μεγάλων Δυνάμεων της περιοχής για τον μεταπολεμικό έλεγχο της χώρας, όμως η παρουσία της αστάθειας στη Βορ. Αφρική είναι σημαντικό να επισημανθεί καθώς κυοφορεί εξελίξεις και κινδύνους για την Ευρώπη. Μετά την Αραβική Άνοιξη και τις λανθασμένες εκτιμήσεις για τον εκδημοκρατισμό των μουσουλμανικών χωρών, η Βορ. Αφρική παραμένει στο επίκεντρο των αναλυτών καθώς οι αλλαγές καθεστώτων, η αστάθεια και οι πολεμικές επιχειρήσεις στις χώρες αυτές επηρεάζουν άμεσα την Μεσογειακή Λεκάνη.
Αλγερία: Κοινωνική έκρηξη και παραίτηση Μπουτεφλίκα
Μετά από τις συνεχιζόμενες διαδηλώσεις που εκδηλώθηκαν στη χώρα, ο μακροβιότερος πρόεδρος της Αλγερίας, Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα (1999-2019) παραιτήθηκε ορίζοντας εκλογές στις αρχές Ιουλίου. Η κοινωνική αυτή έκρηξη δεν σταματά με την παραίτηση του προέδρου καθώς το καθεστώς Μπουτεφλίκα ελέγχει όλες τις κρατικές δομές, τον στρατό και τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της χώρας, αναζητώντας τον διάδοχο του.
Η σημασία της πετρελαιοπαραγωγού χώρας είναι μεγάλη για την Ευρώπη και την τιμή του πετρελαίου καθώς οι εξελίξεις στην Αλγερία είναι αβέβαιες, ξυπνώντας μνήμες από την καταστροφική Αραβική Άνοιξη.
Λιβύη: Ο Εμφύλιος συνεχίζεται
Η μαύρη τρύπα στο χάρτη της Βορείου Αφρικής, μετά την πτώση του Καντάφι, στη Λιβύη παραμένει. Ο αρχιστράτηγος Khalifa Hifter, επιχειρεί με τον Εθνικό Λιβυκό Στρατό να ελέγξει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας ανατολικά της χώρας, με απώτερο σκοπό να επηρεάσει το τελικό καθεστώς του κράτους.
Η προσπάθεια του ΟΗΕ και των Μεγάλων Δυνάμεων στην περιοχή πέφτει στο κενό όσο δεν υπάρχει κεντρική κυβέρνηση στη χώρα, επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις περι παρατεταμένου χάους και δημιουργία τετελεσμένων διάσπασης της Λιβύης.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η Λιβύη αποτελεί το κέντρο των μεταναστευτικών ροών της Αφρικής, αφού οι εγκληματικές ομάδες, ελλείψει κεντρικής κυβέρνησης, έχουν στήσει σύγχρονα σκλαβοπάζαρα στα παράλια της χώρας.
Τυνησία: Νέες εκλογές και ερωτηματικά
Οι επερχόμενες εκλογές το φθινόπωρο είναι κρίσιμες καθώς ο απερχόμενος 92χρονος πρόεδρος, Εσέμπσι, δεν θα είναι εκ νέου υποψήφιος. Η Τυνησία αποτελεί μια κρίσιμη νησίδα σταθερότητας για την περιοχή και ενδεχόμενη αστάθεια θα την επηρεάσει άμεσα καθώς τα ανοικτά μέτωπα σε Αλγερία και Λιβύη εξακολουθούν να υφίστανται. Η νέα ισορροπία που θα υπάρξει μετά τις εκλογές και ο αστάθμητος παράγοντας των τζιχαντιστών στην χώρα, δημιουργούν ερωτηματικά για το μέλλον.
Ο κίνδυνος για την Ευρώπη
Την ώρα που διαδραματίζονται ιστορικά γεγονότα όπως το Brexit και η αντιμετώπιση μιας άνευ προηγουμένου προσφυγικής κρίσης και ανόδου της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη, με συνεχείς τρομοκρατικές ενέργειες και προκλήσεις στον πυρήνα της Ε.Ε., η κατάσταση των χωρών της Βορ. Αφρικής μπορεί να φαντάζει μακρυνή. Όμως, πρόκειται ουσιαστικά για τον ζωτικό χώρο της ευρωπαϊκής ηπείρου, στον οποίο διεξάγονται διεργασίες που η Ευρώπη οφείλει όχι μόνο να παρατηρεί αλλά να συμμετέχει ενεργά προκειμένου να αποσοβήσει νέες πηγές αστάθειας στα νότια συνορά της.
Το χάος της Λιβύης, η ανεύθυνη στάση της Ευρώπης στην ανάπτυξη του κύματος της Αραβικής Άνοιξης και η απαράδεκτη αποσιώπηση των εγκλημάτων στο συριακό έδαφος, δεν πρέπει να επαναληφθούν!
Πηγές:
Salma El Wardany, Why Change at the Top Might Not Be Enough in Algeria, Washington Post, 04/04/2019 διαθέσιμο σε: https://www.washingtonpost.com/business/why-change-at-the-top-might-not-be-enough-in-algeria/2019/04/03/927e90ac-55df-11e9-aa83-504f086bf5d6_story.html?utm_term=.75df3ba1412a&noredirect=on
Algeria’s shake-up raises questions about energy industry, APNews, 03/04/2019, διαθέσιμο σε: https://www.apnews.com/8a14c2282caa4f75a9ecd172fbea3199
Ο πόλεμος στη Λιβύη και η υπόγεια μάχη για το πετρέλαιο, euro2day.gr, 27/04/2019, διαθέσιμο σε: https://www.euro2day.gr/specials/topics/article/1676468/o-polemos-sth-livyh-kai-o-kindynos-gia-tis-petrela.html
Πωλούν πρόσφυγες ως σκλάβους σε δημοπρασίες στη Λιβύη , tvxs.gr, 15/11/2017 , διαθέσιμο σε: https://m.tvxs.gr/mo/i/244366/f/news/kosmos/poloyn-prosfyges-os-sklaboys-se-dimoprasies-sti-libyi-binteo.html
Essebsi: No intention to run again, but no final decision yet, aljazeera.com, 06/04/2019, διαθέσιμο σε: https://www.aljazeera.com/news/2019/04/essebsi-intention-run-final-decision-190406133734194.html