Loading...
Πρόσφατες αναλύσεις
Ευρωεκλογές και Ε.Ε.

Η αποτίμηση των σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Ελλάδα

γράφει ο Γιώργος Αθανασόπουλος
       Ανέκαθεν η Ελλάδα ήταν μία χώρα που κέντριζε το γεωπολιτικό ενδιαφέρον αρκετών περιοχών του πλανήτη. Ωστόσο, από την μία πλευρά οι διεφθαρμένες κυβερνήσεις και από την άλλη η κακοδιαχείριση και η αναποτελεσματική γραφειοκρατία έφεραν προ τετελεσμένων την ελληνική οικονομία και κοινωνία με μία πρωτόγνωρη, για τα παγκόσμια δεδομένα, οικονομική κρίση. Εάν κάποιος εξερευνήσει το πρωθύστερο παρελθόν της χώρας μας, θα ανακαλύψει πως η επερχόμενη κρίση δεν απείχε από το να χτυπήσει τις πύλες της ελληνικής επικρατείας. Εντασσόμενη σε μία Ένωση «πολλών ταχυτήτων» δεν μπόρεσε να ακολουθήσει πιστά την αναπτυξιακή πορεία άλλων χωρών. Άλλωστε η Ευρώπη είναι μία πολυεθνική ένωση, που αντιμετωπίζει αρκετά δομικά προβλήματα λόγω των διαφοροποιητικών στοιχείων των κρατών που την αποτελούν.
       Όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς, ενώ τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980, ένα από τα κυριότερα θέματα συζήτησης ήταν η Κοινή Αγροτική Πολιτική, στην σημερινή εποχή το νεοαναγειρόμενο πρόβλημα είναι τα μεταναστευτικά κύματα προς την Ευρώπη. Το τελευταίο πρόβλημα βασανίζει, κυρίως την Ελλάδα, η οποία αποτελεί την κοιτίδα της παράτυπης μετανάστευσης. Διάφορες προσπάθειες, όπως η Συμφωνία Σένγκεν ή προσφάτως το Σύμφωνο του ΟΗΕ, φαίνεται πως δεν έχουν την κοινή αποδοχή όλων των κρατών μελών, με αποτέλεσμα η ισχύ τους να τίθεται υπό αμφισβήτηση. Ωστόσο, επιστρέφοντας πάλι στο ζήτημα περί οικονομικής κρίσης, η Ευρώπη δεν καλείται να λύσει μόνο το μεταναστευτικό για να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των ευρωπαίων πολιτών και να αναθερμάνει τις σχέσεις της με χώρες, όπως η Ελλάδα, που αντιμετωπίζουν πολλαπλά προβλήματα. Το ακανθώδες ζήτημα που χρήζει άμεσης επίλυσης είναι η οικονομική κρίση, κυρίως στη Νότια Ευρώπη. Η χώρα μας, αλλά και χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία παρουσιάζουν μεγάλα ποσοστά ανεργίας και εργασιακής επισφάλειας. Η άσχημη εξέλιξη στα οικονομικά του συνόλου της Ευρώπης έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη σε όλους τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και έχει προκαλέσει ένα κλίμα ευρωσκεπτικισμού.
      Το ευρώ βιώνει μία από τις πιο κρίσιμες περιόδους του με αρκετές χώρες να σκέφτονται να επαναφέρουν το δικό τους νόμισμα για τις συναλλαγές τους. Ένα παράδειγμα που ενισχύει την δυσπιστία των λαών είναι η περίπτωση της Ελλάδας. Βάσει διαφόρων εκτιμήσεων η κρίση έχει κοστίσει το 25% του ΑΕΠ της, ενώ το ποσοστό της ανεργίας εξακολουθεί να βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά ρεκόρ φθάνοντας ακόμα και πάνω από το 20% συνολικά. Παρόλο που έχουν εφαρμοσθεί οι επιβαλλόμενες νεοφιλελεύθερες πολιτικές της ΤΡΟΙΚΑ, το ελληνικό δημόσιο χρέος έχει εκτιναχθεί στο 180%, κάτι που καθιστά το ελληνικό κράτος πρωταθλητή του δημοσίου χρέους της ευρωζώνης. Κάτω από αυτά τα δεδομένα, η Ελλάδα απεικονίστηκε ως ο χρόνιος ασθενής της ζώνης του ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί πως η χώρα μας δεν είναι η πρώτη φορά που βρίσκεται στην μέγγενη της οικονομικής κρίσης. Η χρεωκοπία του 1897 και η παγκόσμια κρίση του 1922 είναι μερικά από τα γεγονότα που έχουν στηλιτεύσει την ελληνική οικονομική ιστορία. Μετά από εννέα περίπου χρόνια μέτρων λιτότητας γίνεται επίσημα λόγος για θεραπεία της οικονομίας. Κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η υπογραφή του τρίτου μνημονίου στις 12 Ιουλίου 2015 για να διασφαλιστεί η οικονομική στήριξη ήταν μια στιγμή ηθικής και πολιτικής σοκ που ξεπέρασε τις επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η διενέργεια του δημοψηφίσματος για την αποδοχή ή μη των επερχόμενων μέτρων λιτότητας και ο μη σεβασμός των αποτελεσμάτων που πήγαζαν από τις ψήφους του ελληνικού λαού απέδειξαν πως η Δημοκρατία βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σημείο καμπής της και πως οι θεσμοί της τελούν υπό πλήρη δυσλειτουργία και αμφισβήτηση. Δεν αποτελεί, άλλωστε, καθόλου τυχαίο γεγονός η αστάθεια της ελληνικής πολιτικής σκηνής και η εμφανής άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων στην Βουλή.
     Ενόψει των επικείμενων Ευρωπαϊκών Εκλογών τον Μάιο του 2019, οι Έλληνες αντιμετωπίζουν ένα από τα μεγαλύτερα διλήμματα και δεν είναι άλλο από την συμμετοχή τους ή μη ως προς την ψήφο εμπιστοσύνης. Οι εκλογές δεν θεωρούνται, πλέον, ως το φερέφωνο της άποψης των λαών και δη του ελληνικού λαού αλλά και ως εργαλείο της Δημοκρατίας. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, οι περικοπές των συντάξεων και μισθών άγγιξαν ακόμα και το 40% και η επιθετική φορολογία οδήγησαν στην κατάρρευση των μεσαίων τάξεων, κάτι που αντιβαίνει τους κανόνες του Συντάγματος. Μια πρόβλεψη για το μέλλον θα μπορούσε να είναι ότι το τέλος της διάσωσης μπορεί να επιτρέψει στην Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών. Τα σημερινά πλεονάσματα του προϋπολογισμού ενδέχεται να επιτρέψουν τη διανομή ορισμένων μερισμάτων στα πιο ευάλωτα άτομα. Από την άλλη μεριά, όμως, παραμένει η έλλειψη διαφάνειας και η επιβολή λιτότητας ως η μόνη λύση για τις χώρες της Νότιας Ευρώπης που επλήγησαν από την κρίση το 2008 σε μια εποχή που άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, συνέχιζαν να ευημερούν, εξέλιξη που θέτει αμφιβολίες για ολόκληρο το ευρωπαϊκό σχέδιο. Μία από τις άμεσες συνέπειες είναι το Brexit που ενδυναμώνει την αβεβαιότητα και την επισφάλεια. Επομένως, η Ευρώπη θεωρείται πλέον χώρος ασφαλείας για την Ελλάδα και την προάσπιση των συμφερόντων της; Οι ευρωπαϊκές εκλογές θα είναι η αφορμή για να γίνουν κάποιες αλλαγές και ανακατανομή των ευρωπαϊκών εξουσιών; Ο Έλληνας πολίτης αισθάνεται πως η γνώμη του μετρά; Με αυτά τα ερωτήματα έρχεται σε επαφή ο απλός πολίτης καθημερινά. Η πορεία των εξελίξεων θα καθορίσει ποια θα είναι εντέλει η σχέση των Ελλήνων πολιτών με την διεξαγωγή των Ευρωπαϊκών Εκλογών. Θα επιδεινωθεί ή θα ανασυσταθεί;
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 
Marina Prentoulis, Greece may still be Europe’s sick patient, but the EU is death’s door, The Guardian, August 21, 2018, Διαθέσιμο σε: https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/aug/21/greece-europe-eu-austerity
Ivana Katasova, Greece is finally done with its epic bailout binge, CNN Business, August 20, 2018, Διαθέσιμο σε: https://money.cnn.com/2018/08/20/news/economy/greece-bailout-exit/index.html?category=economy
Is the Greek financial crisis over at last, The Economist, August 21, 2018, Διαθέσιμο σε: https://www.economist.com/the-economist-explains/2018/08/21/is-the-greek-financial-crisis-over-at-last
Larry Elliot, Greece crisis could be a Sarajevo moment for the eurozone, The Guardian, June 28, 2018,   Διαθέσιμο: https://www.theguardian.com/business/2015/jun/28/greece-crisis-eurozone-sarajevo-moment
Helena Smith, Has Greece finally escaped the grip of catastrophe?, The Guardian, June 28, 2018, Διαθέσιμο σε: https://www.theguardian.com/world/2018/jul/15/greece-exit-final-international-bailout-debt-catastrophe
Yanis Varoufakis, Greece was never bailed out, it remains locked in a EU debtor’s prison, The Guardian, August 26, 2018, Διαθέσιμο σε: https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/aug/26/greece-was-never-bailed-out—it-remains-a-debtors-prison-and-the-eu-still-holds-the-keys