Γράφει ο Στέργιος Μεχτίδης
Εδώ και εννέα χρόνια, η Ελλάδα έγινε μάρτυρας μίας τεράστιας οικονομικής ύφεσης, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η ραγδαία άνοδος της ανεργίας σε ποσοστά πάνω από 27%, μέχρι και 60% στους νέους. Μάλιστα, η περίοδος από το 2014 έως και σήμερα έχει χαρακτηριστεί, από πολιτικούς και οικονομικούς αναλυτές, ως η χειρότερη οικονομική και κοινωνική κρίση στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διόγκωση του φαινομένου στην Ελλάδα αποδίδεται τόσο στην απειρία των διαρθρωτικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου , όσο και στην λανθασμένη αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού από τις Ελληνικές Κυβερνήσεις.
Ένα από τα σημαντικότερα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα ήταν η διόγκωση της ανεργίας σε ποσοστά πάνω από 27% το καλοκαίρι του 2013, γεγονός το οποίο οδήγησε πολλούς Έλληνες στην αναζήτηση εργασίας σε ξένες αγορές.
Πιο συγκεκριμένα, οι βασικές αιτίες της ανεργίας θα μπορούσαν να αποδοθούν σε τέσσερα φαινόμενα. Πρώτο και σημαντικότερο αποτελεί η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών στη χώρα μας. Η κρίση αυτή έχει οδηγήσει την πολύ σημαντική, για την αναδιάρθρωση της, εργατική νεολαία στην φυγή προς ξένες αγορές εργασίας, νεολαία η οποία κατέχει υψηλές δεξιότητες και τάση προς μεγάλη παραγωγικότητα. Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται εκτός της περιφέρειας Αττικής, καθώς οι θέσεις εργασίας σε άλλες περιφέρειες έχουν μειωθεί σημαντικά. Έτσι, οδηγούμαστε στο δεύτερο αίτιο, αυτό των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων που παρατηρούνται μεταξύ διαφόρων περιφερειών στην ίδια χώρα. Παραδείγματος χάριν, βάση των τελευταίων στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ(2016), το ΑΕΠ της Θεσσαλίας (9,214 εκ.) είναι σχεδόν τρείς φορές μεγαλύτερο από αυτό της Ηπείρου (3,960 εκ.), με την Ήπειρο να διαχειρίζεται το πολύ σημαντικό Λιμάνι της Ηγουμενίτσας, στο οποίο λειτουργούν τόσο Ελληνικές όσο και Ξένες εταιρείες. Πρόκειται για δύο περιφέρειες ίδιου μεγέθους, στις οποίες όμως παρατηρείται μεγάλη διαφορά. Στη συνέχεια, είναι γεγονός ότι η Ελληνική αγορά εργασίας, αποτελεί μία από τις πιο ανελαστικές αγορές στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει πως η αυστηρή ρύθμιση των πλαισίων της αγοράς εργασίας, σε συνδυασμό με την περιφρόνηση της μερικής απασχόλησης από τους Έλληνες εργαζομένους έχει εμποδίσει την γρήγορη αύξηση της απασχόλησης σε σύγκριση με λιγότερο ρυθμισμένες χώρες. Τέλος, πολιτικές και κοινωνικές σκοπιμότητες, έχουν κατευθύνει την οικονομική πολιτική της χώρας σε μία μονεταριστική προσέγγιση. Η προσέγγιση αυτή έχει οδηγήσει τελικά σε αύξηση της ανεργίας και σε τεράστιο πληθωρισμό από το 2013.
Ακόμη, οι περικοπές στο διογκωμένο δημόσιο τομέα και η αδυναμία απορρόφησης του εργατικού δυναμικού από τον αντίστοιχο ιδιωτικό, έχουν οδηγήσει πολλούς Έλληνες στην αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό. Έτσι εμείς, είχαμε την ευκαιρία να βρεθούμε με έναν Έλληνα, τον Τηλέμαχο, ο οποίος από το 2012 απασχολείται στον χώρο φύλαξης πλοίων που διασχίζουν το ινδικό Ωκεανό.
Ο Τηλέμαχος λοιπόν, παρόλο που έχει σπουδάσει και εργαστεί για επτά χρόνια στον τομέα των ψυκτικών εγκαταστάσεων και κλιματισμού, βρέθηκε να εργάζεται ως team leader ομάδων security σε εμπορικά πλοία μεγάλων εταιρειών που διασχίζουν τα επικίνδυνα νερά της ανατολικής Αφρικής και του Ινδικού ωκεανού (High Risk Areas). Τα κρούσματα πειρατείας σε εκείνα τα μέρη είναι καθημερινό φαινόμενο και οι διαπραγματεύσεις των πειρατών με τις ναυτιλιακές εταιρείες διαρκούν ολόκληρους μήνες. Ο λόγος που οδήγησε τον ίδιο στην ασφάλεια πλοίων ήταν οικονομικός, όπως αναφέρει, με τον μισθό να ξεπερνάει τα 300 δολάρια ημερησίως (2012). Θα μπορούσαμε να πούμε πως το παράδειγμα του Τηλέμαχου δεν είναι η εξαίρεση στον κανόνα, όσο ο κανόνας ο ίδιος που ισχύει την τελευταία, σχεδόν, δεκαετία στη χώρα μας. Αυτό, μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως το πρόβλημα της ανεργίας στην Ελλάδα, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αδυναμία απορρόφησης του εργατικού δυναμικού της χώρας, το οποίο αρκετά εξειδικευμένο και με υψηλές δεξιότητες στην κατοχή του στρέφεται σε ξένες αγορές εργασίας. Τέλος, αυτό που πληγώνει την Ελλάδα σε τεράστιο βαθμό είναι πως, ενώ η ίδια χρησιμοποιεί πόρους της, οικονομικούς κυρίως, για την δωρεάν, σε μεγάλο βαθμό, εκπαίδευση πολλών ατόμων, δεν επωφελείται η ίδια των υπηρεσιών τους.
Συνοψίζοντας, το καλοκαίρι του 2018 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κομβικό, καθώς η Ελλάδα βγήκε από το καθεστώς των μνημονίων, έστω τυπικά. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός πως από τον Ιούλιο του 2013 (27,8%) έως και τον Ιούνιο του 2019 (17%), βάση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, έχει σημειωθεί μία σημαντική πτώση της ανεργίας κατά 10,7%. Επομένως, αυτό που μένει να προσέξει η Ελληνική κυβέρνηση σε συνεργασία με τους θεσμούς της Ε.Ε. και του ΔΝΤ είναι να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη με το παρελθόν, μιας και οι δείκτες υποδεικνύουν πως υπάρχει βελτίωση.
ΠΗΓΕΣ
Το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα, Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, Ιούλιος 2013, Ιούνιος 2019, Διαθέσιμο σε: https://www.google.com/search?q=%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1&oq=%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1&aqs=chrome..69i57j0j69i60.2903j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8, https://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SEL48/-
Τα αίτια ης ανεργίας στην Ελληνική οικονομία, Δημ. Σωτήριος Γάτος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Ιούνιος 2014, Διαθέσιμο σ : http://ir.lib.uth.gr/bitstream/handle/11615/44470/12895.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Η πορεία και τα αίτια της ανεργίας στην Ελλάδα, Θόδωρος Κατσανέβας, Ηλίας Λιβανός, ανακτήθηκε Νοέμβριος 23, 2019, Διαθέσιμο σε: http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:Xg03bvJPQqAJ:www.unipi.gr/faculty/kats/arthra/scientific%2520articles/81_H_poreia_kai_ta_aitia_tis_anergias_stin_ellada.doc+&cd=1&hl=el&ct=clnk&gl=gr
Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν κατά περιφέρεια και νομό Ελλάδος, ανακτήθηκε Νοέμβριος 24, 2019, Διαθέσιμο σε: https://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SEL48/-
Ελλάδα: Η νέα γενιά αντιμέτωπη με τον εφιάλτη της ανεργίας – reporter, euronews, Ιούνιος 24, 2013, Διαθέσιμο σε: https://www.youtube.com/watch?v=AB42TC5icvw
Συνέντευξη με τον Τηλέμαχο Μαρκαντα, Νοέμβρης 21, 2019. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: http://www.topontiki.gr/article/345849/oaed-3-nea-programmata-gia-17550-anergoys-me-epidotiseis-mesa-sto-2019