Ευρώ το νόμισμα των δυο όψεων

γράφει η Μυρτώ Παπαδοπούλου
Στο συγκεκριμένο project, θα αναφερθούν οι δυο όψεις του Ευρώ, καθώς και τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του. Επίσης, θα παρουσιαστούν καταστάσεις άμεσα συνδεδεμένες με αυτό,  όπως είναι η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Τέλος θα διαπιστωθεί αν και κατά πόσο έχει επηρεαστεί η αξιοπιστία της ευρωζώνης μετά το Brexit.
Στη σημερινή εποχή όλοι μας έχουμε έρθει σε επαφή με το Ευρώ, είτε γιατί είμαστε κράτη- μέλη της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης κι αυτό αυτομάτως το καθιστά ως εθνικό νόμισμα, είτε έχει χρειαστεί να προβούμε σε νομισματική συναλλαγή με το Ευρώ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το ευρώ λόγω της ευρείας χρήσης του να  θεωρείται ως σκληρό και σταθερό νόμισμα, αν και τα τελευταία χρόνια έχει πληγεί από την οικονομική κρίση του 2008.
Στο σημείο αυτό αξίζει να τονίσουμε ότι το Ευρώ είναι το νόμισμα που χρησιμοποιούν πάνω από 340 εκατομμύρια ευρωπαίοι και το δεύτερο προτιμώμενο διεθνές νόμισμα σε ότι αφορά τη χορήγηση και τη λήψη δανείων. Δε θα ήταν υπερβολή να αναφέρουμε ότι το Ευρώ ανταγωνίζεται επάξια το δολάριο γι’ αυτό και κατατάσσεται στη δεύτερη θέση μεταξύ των πιο ισχυρότερων οικονομιών παγκοσμίως.
Το Ευρώ είναι το εθνικό νόμισμα για 19 κράτη-μέλη της Ευρώπης. Ξεκίνησε να κυκλοφορεί σε θεωρητικό επίπεδο την 1^η Ιανουαρίου του 1999, ενώ τέθηκε επίσημα σε κυκλοφορία την 1^η Ιανουαρίου του 2002. Το Ευρώ είναι η απόδειξη της ευρωπαϊκής ενοποίησης και απόδειξη είναι ότι δε μπορεί να υφίσταται ενιαία αγορά χωρίς ενιαίο νόμισμα
Αναλυτικότερα, το Ευρώ επιφέρει αρκετά θετικά στις χώρες που το έχουν ως εθνικό νόμισμα. Συγκεκριμένα, το Ευρώ συμβάλλει στη δημιουργία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής ταυτότητας. Ακόμη ως νόμισμα θεωρείται ότι είναι σκληρό και γι’ αυτό μπορεί να ανταγωνιστεί εξίσου ισχυρά νομίσματα, όπως το δολάριο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η ευρωζώνη να θεωρείται ως πόλος έλξης για πολλά κράτη και κυρίως για μικρές χώρες, οι οποίες λόγω των περιορισμένων αγορών τους επιθυμούν την ένταξή τους με σκοπό να νιώσουν το αίσθημα του ανήκειν σε μια ένωσή αλλά και για διεθνή ασφάλεια. Επίσης, εξασφαλίζεται η διαφάνεια των τιμών, καθώς μπορούν να συγκριθούν πιο εύκολα τα αγαθά και οι υπηρεσίες. Το Ευρώ βελτιώνει και το πληθωρισμό κι αυτό επιτυγχάνεται χάρις την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα,η οποία καθορίζει τα επιτόκια με σκοπό ο πληθωρισμός να  βρίσκεται σε χαμηλά ποσοστά. Εκτός αυτού, προωθείται και η πληθωριστική πειθαρχία. Εξίσου σημαντικό, είναι ότι το κόστος συναλλαγής είναι χαμηλό, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει κόστος για την αλλαγή του νομίσματος. Το αποτέλεσμα είναι ότι αυξάνεται ο τουρισμός, εφόσον διευκολύνονται οι τουρίστες στις συναλλαγές τους και έτσι αυξάνεται το ΑΕΠ των χωρών. Ένα ακόμη πλεονέκτημα του ευρώ είναι ότι οι χώρες που το έχουν ως νόμισμά τους προβαίνουν σε τεχνητές ανατιμήσεις, αυτό θέτει τέλος στο λαϊκισμό και στις απόψεις περί κοπής νέου νομίσματος που ακούγονται έντονα κυρίως τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον εξαλείφει τις συναλλαγματικές διαφορές και αυτό είναι ιδιαζούσης σημασίας κυρίως για τις επιχειρήσεις αφού δεν υφίστανται απώλειες από «τις κυμαινόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες». Τέλος ενισχύονται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις με περισσότερες ευκαιρίες και δυνατότητες δραστηριοποίησης.
 Φυσικά υπάρχει και η αρνητική πλευρά ενός ενιαίου νομίσματος, όπως συμβαίνει και με το Ευρώ. Συγκεκριμένα το ευρώ δε δίνει τη δυνατότητα σε χώρες που έχουν προβλήματα με τον προϋπολογισμό τους να προβούν σε εσωτερικό δανεισμό εξαιτίας του κοινού νομίσματος. Οφείλει να τονισθεί,  ότι πέρα από ένα πιθανό οικονομικό σοκ μπορεί να προκληθεί και ένα πολιτικό∙ αυτό προκύπτει από το γεγονός, ότι  υπάρχει έλλειψη μιας ενιαίας άποψης με αποτέλεσμα η μια χώρα να επηρεάζει την άλλη. Επίσης, με το ευρώ δε δύναται η δυνατότητα να προσαρμοστούν τα επιτόκια και αυτό γιατί πλέον δεν ελέγχονται από τις εθνικές κυβερνήσεις αλλά από την Ε.Κ.Τ.. Ένα ακόμη μειονέκτημα που παρουσιάζει  το Ευρώ είναι τα διοικητικά, λειτουργικά και δικαστικά κόστη που καλείται  μια χώρα να αποπληρώσει για την απόκτησή του. Ένα από τα πιο σημαντικό μειονέκτημα, το οποίο επισημαίνεται  συνεχώς, είναι ότι εξαιτίας του υποτιμάται η ανεξαρτησία και η ελευθερία των εθνικών κυβερνήσεων και κατ’ επέκταση των χωρών, καθώς η οικονομία τους ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και συγκεκριμένα από την ΕΚΤ. Τα τελευταία χρόνια το ευρώ εξαιτίας της οικονομικής κρίσης του 2008 έχει επηρεαστεί με  αποτέλεσμα την υποτίμηση του σε σχέση με άλλα νομίσματα,  όπως είναι το πολωνικό ζλότι, η βρετανική λίρα και άλλα. Τέλος, εξαιτίας του Ευρώ δε μπορούν οι χώρες που βρίσκονται σε δεινή οικονομική κατάσταση να προβούν σε συναλλαγματική ισοτιμία και  αυτό με τη σειρά του επηρεάζει και άλλους τομείς παραδείγματος χάρη τη γεωργία, την απασχόληση και άλλους.
Συνεπώς αυτό που προκύπτει, είναι ότι το Ευρώ όσα πλεονεκτήματα και αν  έχει άλλα τόσα μειονεκτήματα παρουσιάζει. Το ευρώ μπορεί να προάγει την ενιαία ευρωπαϊκή ταυτότητα, ωστόσο δεν είναι λίγοι αυτοί που μένουν στα αρνητικά αποτελέσματά του. Υποστηρίζουν,  ότι τα μειονεκτήματά του είναι υπαίτια τόσο για την οικονομική κρίση όσο και για τη μη διεύρυνση του ως εθνικό νόμισμα και σε άλλες χώρες πλην των 19 κρατών. Ωστόσο, το ευρώ παρουσιάζει πλεονεκτήματα και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι έχει καταφέρει να επηρεάσει από τις απλές καταναλωτικές συνήθειες μέχρι των προϋπολογισμό του κράτους αλλά και τη γενικότερη διεθνή οικονομία.
Τα τελευταία χρόνια το ευρώ δοκιμάζεται από μια πληθώρα παραγόντων όπως είναι η τρομοκρατία, οι μεταναστευτικές ροές, η οικονομική κρίση του 2008, η άνοδος της τιμής του πετρελαίου, οι  πόλεμοι στο Ιράν, στο Αφγανιστάν και τη Συρία. Το μέλλον θα δείξει αν πότε και με ποίο τρόπο θα μπορέσει το ευρώ να απαλλαγεί από την χρηματοπιστωτική κρίση χωρίς να έχει υποστεί τεράστια οικονομική και νομισματική ζημία.
 Τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μετά το 2008, η οποία αποτέλεσε και χρονιά ορόσημα για το ευρώ, εξαιτίας του ότι ξέσπασε η  χρηματοπιστωτική κρίση. Παράλληλα εμφανίστηκαν τόσο τα μειονεκτήματα  όσο και οι λάθος χειρισμού του. Σε αυτό το σημείο θα αναλυθούν οι λάθος χειρισμοί που οδήγησαν στην οικονομική κρίση. Η κρίση ξέσπασε αρχικά επειδή υπάρχει μια ετερογένεια μεταξύ των μελών∙ αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν κοινωνικές, γλωσσικές, πολιτικές και πολιτισμικές διαφορές που είναι δύσκολα να παρακαμφθούν παρόλη την προσπάθεια και πρόθεση από μέρους τους. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τόσο η Ε.Ε όσο και η ΟΝΕ είναι τα αποτελέσματα των προσπαθειών που έγιναν για να σταματήσουν οι συγκρούσεις ύστερα από δυο αιματηρούς πολέμους. Επίσης η κρίση ήταν το επακόλουθο της παραβίασης των κριτηρίων σύγκλισης δηλαδή δε θα πρέπει το χρέος να είναι  πάνω από το 60% του ΑΕΠ( σύμφωνα με  την Ε.Ε.) και το δημοσιονομικό έλλειμμα δε θα πρέπει να υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ. Στην περίπτωση του ευρώ αυτά τα κριτήρια δεν εφαρμόστηκαν με αποτέλεσμα να μη ξεπεραστεί ο <<ηθικός κίνδυνος>>. Ακόμη θα πρέπει να επισημάνθεί, ότι το ευρώ είναι η απόδειξη της ευρωπαϊκής ενοποίησης άρα συνδέεται περισσότερο με τον τομέα της πολικής παρά με αυτόν της οικονομίας, παρόλο που γίνεται λόγος για νόμισμα. Τεράστιο πλήγμα ήταν και η έλλειψη δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Οι λάθος χειρισμοί σύμφωνα με το ΔΝΤ οφείλονταν και στο γεγονός ότι « ούτε οι θεσμικές ρυθμίσεις ούτε οι χρηματοοικονομικές αγορές ήταν έτοιμες για αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους σε μια νομισματική ένωση στην οποία μετείχαν στενά συνδεδεμένες προηγμένες οικονομίες». Αυτό φανερώνει, ότι τόσο οι αγορές όσο και η ίδια η ευρωζώνη και το ευρώ ήταν απροετοίμαστοι για αυτή την κρίση. Οι ύπαρξη λάθος χειρισμών επιβεβαιώνεται και από τον Πιέρ Μοσκοβισί, ο όποιος υποστήριξε ότι « βάλαμε την αποτελεσματικότατης λήψης οικονομικών αποφάσεων πάνω από την αντιπροσωπευτικότητας της λήψης δημοκρατικών αποφάσεων». Επίσης επισήμανε ότι « δε μπορέσαμε να προφυλάξουμε τους πιο ευάλωτους πολίτες».
 Το ευρώ από τον Ιούνιο του 2016 καλείται να αντιμετωπίσει εκτός από την οικονομική κρίση του 2008 και το βρετανικό δημοψήφισμα και την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε, το λεγόμενο Brexit. Αναλυτικότερα, το ευρώ βρίσκεται σε δεινή κατάσταση, καθώς υποχωρεί σε χαμηλό 16 μηνών, αυτό σημαίνει ότι χάνεται η αξιοπιστία του με αποτέλεσμα οι επενδυτές να στρέφονται προς το δολάριο. Συγκεκριμένα από τις αρχές του 2018 το ευρώ έχει υποχωρήσει κατά  4% εξαιτίας του Brexit, της Ιταλίας και ΕΚΤ. Σημαντικές είναι και οι αναφορές του Ewald Nowotny, ο οποίος  δήλωσε ότι το brexit « αποτελεί ρίσκο για το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και πηγή κινδύνων και αβεβαιότητας για την ευρωζώνη.» Πέρα από το Brexit, άλλοι κίνδυνοι για την ευρωζώνη είναι οι δηλώσεις του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, Ντόναλτ Τράμπ για το εμπόριο και τους  περιορισμούς που τίθενται στις οικονομικές δραστηριότητες. Το Brexit  θα επηρεάσει πιθανότατα  το ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά 0,25% έως 0,5%, αν και η Επιτροπή είχε προβλέψει ανάπτυξη της τάξεως του 1,8% για το 2017. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προκαλείται αστάθεια και αβεβαιότητα δημιουργώντας προβλήματα στην ανάπτυξη τόσο την Ε.Ε. όσο και στην ΟΝΕ.
Τέλος θα αναλυθεί εάν και κατά πόσο επηρεάζεται το ευρώ, ενόψει των επικείμενων ευρωεκλογών του προσεχούς Μαΐου. Ο Μοσκοβισί τόνισε ότι θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι μεταρρυθμίσεις της ευρωζώνης μέσα στο Δεκέμβριο του 2018 πολλούς μήνες πριν από τη διεξαγωγή των ευρωεκλογών. Η φράση αυτή αποτυπώνει την έντονη ανησυχία που υπάρχει για το ευρώ και γενικότερα για την Ε.Ε και την ΟΝΕ, εξαιτίας της ανόδου του ευρωσκεπτικισμού και της άκρας δεξιάς.
Συνεπώς αυτό που γίνεται κατανοητό, είναι  ότι το ευρώ είναι σαν όλα τα άλλα νομίσματα με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του. Μπορεί να έχει πληγεί ως προς την αξιοπιστία και τη σταθερότητά του λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 εντούτοις δε ζημιώθηκε πλήρως. Το ευρώ συνεχίζει να είναι ένα ισχυρό νόμισμα παρόλες τις διακυμάνσεις που πέρασε περνά και θα συνεχίζει να περνά όπως είναι η οικονομική κρίση ,το Brexit, ο ευρωσκεπτικισμός και οι ευρωεκλογές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το ευρώ θα συνεχίζει να υπάρχει και να κατακτά τις διεθνείς αγορές.     
 
 
ΠΗΓΕΣ
Μπιτζένης Α., 2009 Παγκοσμιοποίηση Πολυεθνικές Ενδύσεις & Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση στο Νέο Παγκόσμιο Οικονομικό Σύστημα, Αθήνα: Εκδόσεις Σταμούλη Α.Ε.
Πως ωφελούμαστε από το Ευρώ, 2018, 14/11/2018, Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα, [ Ηλεκτρονικό] Διαθέσιμο από https://www.ecb.europa.eu/explainers/tell-me/html/benefits-euro-euroat20.el.html [πρόσβαση 1/12/2018]
Advantages & disadvantages of single currencies, international economics,    [Ηλεκτρονικό] Διαθέσιμο από http://www.sanandres.esc.edu.ar/secondary/economics%20packs/international_economics/page_61.htm [  πρόσβαση   1/12/2018].
 Omar Al Ubaydli , An economist explains the pros and cons of a single currency,  2016, the national, 22/11/2016 [ Ηλεκτρονικό] Διαθέσιμο από https://www.thenational.ae/business/an-economist-explains-the-pros-and-cons-of-a-single-currency-1.184107 [ πρόσβαση 1/12/2018]
Το ΔΝΤ παραδέχεται ότι λάθος χειρισμοί οδήγησαν σε αποτυχία το πρώτο ελληνικό μνημόνιο, 2016, 29/01/2016, [ Ηλεκτρονικό] Διαθέσιμο από https://www.protothema.gr/economy/article/549084/to–dd–paradehetai–oti–lathos–heirismoi–odigisan–se–apotuhia–to–proto–elliniko–mnimonio/   [πρόσβαση 1/12/2018]
Μοσκοβισί: Κάναμε δυο βασικά λάθη στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης,2018,3/10/2018 [ Ηλεκτρονικό] Διαθέσιμο από https://sputniknews.gr/kosmos/201810031057571-moskovisi-lathi-oikonomikh-krish/ [ πρόσβαση 1/12/2018]
Σε χαμηλό 16 μηνών το ευρώ, πτωτικά η στερλίνα- στο επίκεντρο Ιταλία και Brexit  ,201812/11/2018[ Ηλεκτρονικό] Διαθέσιμο από https://www.sofokleousin.gr/italia-kai-brexit-piezoun-eyro-kai-sterlina [ πρόσβαση 1/12/2018]
Νοβότνι: Το Brexit κρύβει κινδύνους για τις οικονομίες της Ευρωζώνης 2018,9/7/2018 [ Ηλεκτρονικό] Διαθέσιμο από http://www.capital.gr/diethni/3303998/nobotni-ekt-to-brexit-krubei-kindunous-gia-tis-oikonomies-tis-eurozonis [πρόσβαση 1/12/2018]
Οικονομικές επιπτώσεις σε Βρετανία- Ευρωζώνη λόγω Brexit «βλέπει» η Ε.Ε. ,2016,/07/2016,[ Ηλεκτρονικό]Διαθέσιμο απόhttps://www.naftemporiki.gr/finance/story/1129739/oikonomikes-epiptoseis-se-bretania-eurozoni-logo-brexit-blepei-i-ee [ πρόσβαση 1/12/2018]
Ανάγκη μεταρρύθμισης της ευρωζώνης πριν τις ευρωεκλογές, λέει ο Μοσκοβισί ,2018,6/9/2018,[ Ηλεκτρονικό]Διαθέσιμο από http://www.reporter.com.cy/international/article/387558/anaggi-metarrythmisis-tis-evrozonis-prin-tis-evroeklogs-leei-o-moskobisi[ πρόσβαση 1/12/2018]