Το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης συνιστά έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο έχει ως στόχο την προώθηση του εθελοντισμού στους νέους πολίτες και την συμμετοχή τους σε διάφορα προγράμματα στη χώρα τους ή στο εξωτερικό προς όφελος κοινοτήτων και ατόμων σε όλη την Ευρώπη.
Πρώτη φορά, έκανε την εμφάνισή του τον Σεπτέμβριο του 2016 από τον πρόεδρο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος Γιούνκερ στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης στις 14 Σεπτεμβρίου 2016 δήλωσε: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί επίσης να συμβάλει ώστε να δημιουργηθούν ευκαιρίες για τους νέους. Υπάρχουν στην Ευρώπη πολλοί νέοι με κοινωνικές ευαισθησίες, οι οποίοι επιθυμούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στην κοινωνία και να επιδείξουν αλληλεγγύη. Είμαι πεπεισμένος ότι χρειαζόμαστε περισσότερη αλληλεγγύη. Από την άλλη, ξέρω επίσης ότι η αλληλεγγύη πρέπει να παρέχεται οικειοθελώς, να πηγάζει από την καρδιά. Δεν μπορεί να επιβληθεί διά της βίας. Με το ίδιο πνεύμα, η Επιτροπή προτείνει σήμερα τη σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης. Νέες και νέοι από όλη την Ευρώπη θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν εθελοντικά βοήθεια εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη, για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης, όπως η προσφυγική κρίση ή οι πρόσφατοι σεισμοί στην Ιταλία».
Το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης εγκαινιάστηκε δύο μήνες αργότερα, στις 7 Δεκεμβρίου του 2016, με σκοπό να προσφέρει στους νέους ηλικίας μεταξύ 18 και 30 ετών, την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι νέοι έχουν την ευκαιρία να υποστηρίξουν μέσω του έργου αυτού μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ), τοπική αρχή ή ιδιωτική εταιρεία, η οποία δραστηριοποιείται στην αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη, όπως είναι: η ανοικοδόμηση κοινοτήτων έπειτα από φυσικές καταστροφές – η αντιμετώπιση κοινωνικών προκλήσεων όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός, η φτώχεια, οι προκλήσεις υγείας και οι δημογραφικές προκλήσεις – ή η εργασία στην υποδοχή και την ένταξη προσφύγων.
Αυτή η συμμετοχή των νέων δεν θα τους δώσει απλώς τη δυνατότητα να αποκτήσουν ανεκτίμητη εμπειρία και σημαντικές δεξιότητες, αλλά θα αποτελέσει και ένα πολύτιμο εργαλείο για να προωθήσουν και να ενισχύσουν την αξία της αλληλεγγύης, την πιο θεμελιώδη αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με άλλα λόγια, τα θετικά αποτελέσματα αυτής της συμμετοχής δεν θα περιοριστούν στην προσωπική ανάπτυξη, την κοινωνική συμμετοχή και στις επαγγελματικές προοπτικές των νέων, αλλά θα ωφελήσει παράλληλα και μη κυβερνητικές οργανώσεις, δημόσιους φορείς και επιχειρήσεις, οι οποίες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν κοινωνικές και άλλες προκλήσεις.
Σήμερα, ένα χρόνο μετά τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης, έχουν εγγραφεί 42.745 νέοι από όλα τα κράτη μέλη, εκ των οποίων 2.166 έχουν ήδη τοποθετηθεί σε 1.434 οργανώσεις. Όσον αφορά, τώρα, το γεωγραφικό πεδίο κάλυψης του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης καλύπτει τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ, ανάλογα με το ποιο ενωσιακό πρόγραμμα χρηματοδοτεί το εκάστοτε έργο, μπορούν να συμμετέχουν και άλλες χώρες.
Από το ξεκίνημα του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης, όσοι συμμετέχουν σε αυτό, δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Για παράδειγμα, τον Αύγουστο του 2017 μια ομάδα εθελοντών του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης έφθασε στη Νόρτσια της Ιταλίας, για να συμβάλει στο έργο αποκατάστασης των ζημιών και ανασύστασης των κοινωνικών υπηρεσιών της τοπικής κοινότητας που είχε πλήξει ο Εγκέλαδος πριν από έναν χρόνο. Συνολικά, 230 μέλη του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης θα συνδράμουν τις σεισμόπληκτες κοινότητες της Ιταλίας έως το 2020. Άλλα μέλη του Σώματος Αλληλεγγύης εργάζονται, για παράδειγμα, με νέους από μειονεκτούντα περιβάλλοντα ή με νέους με ειδικές ανάγκες, με πρόσφυγες ή με ηλικιωμένους, από το Ρότερνταμ στην Ολλανδία μέχρι το Αβέιρο στην Πορτογαλία και σε πλήθος άλλων περιοχών στην Ευρώπη.
Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης δραστηριοποιείται σήμερα βάσει οκτώ διαφορετικών προγραμμάτων, το καθένα από τα οποία έχει τη δική του νομική βάση, τους δικούς του στόχους και τον δικό του προϋπολογισμό. Ειδικότερα, στα πλαίσια αυτού του έργου υπάρχουν τα εξής προγράμματα : το πρόγραμμα «Erasmus+», το πρόγραμμα της ΕΕ για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία («EaSI»), το πρόγραμμα «LIFE», το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης, το πρόγραμμα για την υγεία, το πρόγραμμα «Ευρώπη για τους πολίτες», το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ωστόσο, μια αυτόνομη νομική βάση θα προσφέρει στο Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης ένα ολοκληρωμένο χρηματοδοτικό μέσο με σαφείς στόχους. Θα συμβάλει στην εδραίωση του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης, μέσω της ενίσχυσης της συνεκτικότητας, του αντικτύπου και της οικονομικής αποδοτικότητας της δράσης του, και θα οδηγήσει στη δημιουργία ακόμη περισσότερων ευκαιριών για νέους. Αυτό το σκεπτικό, κατ’ επέκταση, οδήγησε την Επιτροπή, στις 30 Μαΐου 2017, στην παρουσίαση πρότασης για να τεθεί το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης σε στέρεη βάση, με προϋπολογισμό 341,5 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2018-2020 και με ειδική νομική βάση, ενώ παράλληλα, πρότεινε να διευρυνθούν οι ευκαιρίες για τους νέους, δηλαδή εκτός από την προσφορά θέσεων εθελοντικής εργασίας, πρακτικής άσκησης και απασχόλησης, στο μέλλον το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης θα παρέχει επίσης στους συμμετέχοντες την ευκαιρία να δημιουργήσουν τα δικά τους έργα αλληλεγγύης ή να προσφερθούν εθελοντικά ως ομάδα.
Τέλος, ενώ ο αρχικός στόχος ήταν να εγγραφούν στο Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης 100.000 νέοι ως το 2020, ο πρόεδρος Γιούνκερ κάλεσε τους ηγέτες της ΕΕ να επιτύχουν αύξηση του στόχου συμμετοχής, σε 1,5 εκατομμύρια νέων ως το 2025, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία αυτής της νέας πρωτοβουλίας, τόσο για την ΕΕ όσο και για τους νέους πολίτες.
Πηγές:
· Ευρωπαϊκή Δικτυακή Πύλη της Νεολαίας, «Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης – Αποστολή και αρχές», διαθέσιμο στο: https://europa.eu/youth/solidarity/mission_el
· Ευρωπαϊκή Δικτυακή Πύλη της Νεολαίας, «Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης», διαθέσιμο στο: https://europa.eu/youth/SOLIdARity_el
· Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Δελτίο Τύπου, «Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης», διαθέσιμο στο: http://europa.eu/rapid/press–release_MEMO-16-3062_el.htm
· European Commission, “Today is the first anniversary of the creation of the European Solidarity Corps”, available on: http://europa.eu/rapid/press-release_IP-17-5031_en.htm