Γράφει η Αλεξάνδρα Παρσαλίδου
Η ελληνική εξωτερική που αναπτύσσεται έναντι των σύγχρονων προκλήσεων της γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής σκακιέρας, στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα εθνικής ισχύος, αποφασιστικότητας και ευρωπαϊσμού. Μένοντας πιστή στις επιταγές του Διεθνούς Δικαίου, η χώρα προασπίζεται την εθνική της κυριαρχία, αναπτύσσοντας μία ενεργητική διπλωματία σε πολλές κατευθύνσεις, ενισχύοντας ταυτοχρόνως τις συμμαχίες της. Η επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στις 6 Απριλίου του 2021 σηματοδότησε την επανεκκίνηση των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης. Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα ήταν απούσα από τις εξελίξεις στη Λιβύη εδώ και μία δεκαετία. Αποτέλεσμα αυτού ήταν, έτερες χώρες να εκμεταλλευτούν αυτό το «κενό», ώστε να παρέμβουν στην περιοχή της Λιβύης και να δημιουργήσουν ενδεχομένως καινούργιες ισορροπίες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα συνιστά το παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο συνεργασίας, που υπεγράφη από τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης, Φαγέζ αλ Σαράζ στην Κωνσταντινούπολη, τον Νοέμβριο του 2019. Πρόκειται για μία αυθαίρετη υπογραφή ενός μνημονίου συνεργασίας, το οποίο παραβιάζει την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, μέσα από το οποίο ξεκινά η νομική διαδικασία που θα οδηγήσει στην ανακήρυξη της τουρκικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Αγνοώντας πλήρως την ελληνική νοτίως γραμμή της Κρήτης – Καρπάθου – Ρόδου – Καστελόριζου, αποκόπτοντας γεωγραφικά μια θαλάσσια περιοχή η οποία αποτελεί το δυτικό τμήμα μία ενιαίας ζώνης που στα ανατολικά της τέμνεται με τις ΑΟΖ της Κύπρου και της Αιγύπτου. Η γειτονική Τουρκία ισχυριζόμενη πως η περιοχή από τον28ο έως και τον 32ο μεσημβρινό είναι απαραβίαστη τουρκική υφαλοκρηπίδα, στοχεύει στην εξουδετέρωση της επήρειας του Καστελλόριζου και της Κύπρου, εκμεταλλευόμενη το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει οριοθετήσει ΑΟΖ με την Κυπριακή Δημοκρατία. Ωστόσο, πρόκειται για κείμενα τελείως αγεωγράφητα και ανιστόρητα, που υπεγράφησαν με παράτυπο τρόπο και δεν κυρώθηκαν από την λιβυκή Βουλή των Αντιπροσώπων. Χωρίς να παράγουν κανένα νομικό αποτέλεσμα, καταργούν επί της ουσίας από τον χάρτη ελληνικά νησιά! Γεγονός που καταγγέλθηκε άμεσα από την ελληνική κυβέρνηση σε όλη τη Διεθνή Κοινότητα και καταδικάστηκε από την Ε.Ε., τις Η.Π.Α., τη Ρωσία, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, αποδεχόμενος την πρόσκληση του Λίβυου ομολόγου του, Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά, επισκέφτηκε την Τρίπολη την άνοιξη του τρέχοντος έτους, με σκοπό την επισφράγιση της επανέναρξης των διμερών σχέσεων με τη «νέα» Λιβύη. Μία επίσκεψη που φέρει θετικό πρόσημο καθιστώντας σαφή την αποφασιστικότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής ότι δεν προτίθεται να μείνει «θεατής» στις παράνομες διεκδικήσεις της Άγκυρας. Στο πλαίσιο αυτής, ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε «την επαναλειτουργία της Ελληνικής Πρεσβείας στην Τρίπολη ως ορόσημο της δυναμικής επανεκκίνησης των ελληνο-λυβικών σχέσεων». Εκφράζοντας ταυτοχρόνως την στήριξη της ελληνικής πλευράς στις προσπάθειες της Λιβύης για ειρήνη και για πρόοδο. Έθεσε ως προϋπόθεση της διασφάλισης της σταθερότητας και της ειρήνης στην «γειτονιά» της Μεσογείου, την άμεση απομάκρυνση ξένων στρατευμάτων και μισθοφόρων από το λιβυκό έδαφος, με πυξίδα τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου! Ο Έλληνας Πρωθυπουργός εξήγγειλε ότι μετά την επαναλειτουργία της Ελληνικής Πρεσβείας στην Τρίπολη, θα ακολουθήσει και η επανασύσταση του Ελληνικού Γενικού Προξενείου στη Βεγγάζη. Παράλληλα, ανέδειξε τις προοπτικές συνεργασίας Ελλάδας και Λιβύης σε διάφορους τομείς. Όπως η ενέργεια, οι κατασκευές, οι θαλάσσιες μεταφορές, η υγεία, ο τουρισμός, η εκπαίδευση και ο πολιτισμός. Μάλιστα μόλις μία εβδομάδα μετά πραγματοποίησε επίσκεψη και ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Ν. Δένδιας στην Ανατολική Λιβύη. Μία επίσκεψη που αποσκοπούσε στην εμπέδωση τριών βασικών μηνυμάτων:
Αρχικά, να μην αναληφθεί οποιαδήποτε πρωτοβουλία όσον αφορά το ‘’πειρατικό’’ τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, το οποίο θα δυσχέραινε τις σχέσεις της Λιβύης όχι μόνο με την Ελλάδα αλλά και με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεύτερον, να υπάρξει εμπέδωση της ελληνικής παρουσίας με την ίδρυση του Γενικού Προξενείου στη Βεγγάζη όπως είχε διαμηνύσει και ο πρωθυπουργός στο πλαίσιο της επίσκεψής του.
Καθώς και η συνεισφορά στη χώρα για την ανοικοδόμηση της Λιβύης.
Η ανταπόκριση των λιβυκών αρχών στα εν λόγω μηνύματα ήταν ιδιαίτερα θετική και το κλίμα της συνάντησης γόνιμο. Τόσο ο αναπληρωτής Πρωθυπουργός Χουσεΐν Ατίγια Αμπντούλ Χαφέεζ Αλ Κατράνι, όσο και ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Αγκίλα Σάλεχ Ίσα, τόνισαν ότι η θέση τους αναφορικά με το παράνομο και ανυπόστατο «τουρκο-λιβυκό μνημόνιο» είναι σαφής και παραμένει σταθερή. Ο Πρόεδρος της Βουλής πρόσθεσε μάλιστα ότι δεν πρόκειται να επικυρωθεί από τη Βουλή ενώ αναφέρθηκε στην πρόσφατη απόφαση του λιβυκού δικαστηρίου που το έκρινε άκυρο. Η Ελλάδα, ξεδιπλώνει προσεκτικά και αποτελεσματικά την διπλωματική και πολιτική της βεντάλια, οδηγώντας την Τουρκία σε σταδιακή απομόνωση!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Euronews.gr, Στη Λιβύη ο Κ. Μητσοτάκης: «Να αποχωρήσουν τα ξένα στρατεύματα από τη χώρα», Απρίλιος 6, 2021, Διαθέσιμο σε : https://gr.euronews.com/2021/04/06/mitsotakis-libyi-draghi
Europarl.europa.eu, Μνημόνιο συνεργασίας Τουρκίας – Λιβύης για τα θαλάσσια σύνορα, Δεκέμβριος 9, 2019, Διαθέσιμο σε : https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/P-9-2019-004285_EL.html
Reporter, Μητσοτάκης: Ζητάμε την ακύρωση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, Απρίλιος 6, 2021, Διαθέσιμο σε : https://www.reporter.com.cy/greece/article/796064/
Tothemaonline.com, Λοίζος Μιχαήλ για το μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης: «Η Τουρκία δεν συμμορφώνεται – Ευκαιρία αξιοποίησής των τριμερών συνεργασιών», Δεκέμβριος 3, 2019, Διαθέσιμο σε : https://www.tothemaonline.com/Article/206220/analysh-aprobleptes-oi-synepeies-apo-to-mnhmonio-synantilhpshs-toyrkias–libyhs–na-apokthsoyn-oysia-oi-trimereis-synergasies-ths-kyproy