Γράφει ο Αριστείδης Ρούνης
Στο ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον της περιοχής της ανατολικής – νοτιοανατολικής Ευρώπης, πλειάδα εθνών διαμορφώνουν το καθημερινό λεγόμενο «γεωπολιτκό γίγνεσθαι». Κάθε έθνος διαθέτει την ιδιαίτερη ιστορία του, που περιλαμβάνει «σελίδες» αποτελούμενες συγχρόνως από δυσκολίες και χαρούμενα γεγονότα στο πέρασμα των αιώνων. Είναι γεγονός, ότι τα περισσότερα έθνη κατόρθωσαν να δημιουργήσουν κράτη. Τα κράτη της εξεταζόμενης περιοχής, τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε διακρατικό επίπεδο, από τη μια πλευρά στηρίζονται από τις φίλα προσκείμενες σ’ αυτά χώρες και από την άλλη πλευρά βρίσκονται σε ένα καθεστώς έντασης με έτερες χώρες.
Λαμβάνοντας υπόψη τις δυο τελευταίες κατηγορίες διμερών σχέσεων, δύναται να αναλυθεί η κατάσταση στις ελληνοαρμένικες σχέσεις. Αρχικά, αξίζει να σημειωθεί, ότι τα δυο κράτη διαθέτουν φιλικές σχέσεις. Ξεκινώντας με το κοινωνικό επίπεδο των σχέσεων τους, αυτή η αμοιβαία σχέση εμπιστοσύνης είναι απόρροια κυρίως του γεγονότος ότι, οι δυο χώρες έχουν ένα ιστορικό υπόβαθρο, που βασίζεται σε ένα συμβάν που δύσκολα δύναται να αναγνωριστεί στο άμεσο μέλλον από το κράτος της Τουρκικής Δημοκρατίας (Türkiye Cumhuriyeti), όπως ονομάζεται επισήμως η Τουρκία. Αυτό το συμβάν δεν είναι άλλο από την διάπραξη του εγκλήματος της γενοκτονίας του αρμένικου λαού και του ποντιακού ελληνισμού από τους Νεότουρκους, στις αρχές του 20ου αιώνα, όπου δυο έθνη εκδιώχθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες. Η συγκεκριμένη πράξη εντάσσεται στην ευρύτερη εκδίωξη από τον τόπο, που αποκαλούσαν αυτά τα έθνη «πατρίδα». Είναι η περιοχή όπου έζησαν, δραστηριοποιήθηκαν εμπορικά, δημιούργησαν οικογένειες.
Πρόδηλο είναι ότι, τόσο το Ελληνικό, όσο και το Αρμένικο Κοινοβούλιο έχουν προβεί σε επίσημη αναγνώριση του αδικήματος της γενοκτονίας εκατέρωθεν. Είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής προς όλους του θανόντες με αυτό τον άδικο τρόπο. Ευχή, όχι μόνο των εμπλεκόμενων πλευρών, αλλά και αρκετών κρατών στον κόσμο, δια των επίσημων δηλώσεων των αξιωματούχων αυτών, η ειρήνη να επικρατεί σε κάθε σημείο της υφηλίου, ένα πολύ σημαντικό ζήτημα που καθορίζεται και στο «Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών», κατά την ίδρυση του οργανισμού στην Αμερικάνικη ήπειρο. Δυστυχώς, το θέμα της γενοκτονίας στον 20ο αιώνα, εντός του πλαισίου της επιστήμης του Διεθνούς Δικαίου, έχει απασχολήσει αρκετά την διεθνή κοινότητα, όπως για παράδειγμα η φασιστική επεκτατική δράση των «Δυνάμεων του Άξονα».
Ένα επίσης ιδιαίτερο κοινό πρόβλημα, που σχετίζεται με τα δυο κράτη, σε κοινωνικό επίπεδο, αποτελεί το ζήτημα των προσφυγικών – μεταναστευτικών ροών, από και προς αυτές. Σύμφωνα με τον καθηγητή του Α.Π.Θ Ι.Κ. Χασιώτη, η παρουσία των Αρμενίων στην Ελλάδα είναι μακρά και χρονολογείται από τον 18ο αιώνα. Ο αριθμός τους αυξήθηκε εντυπωσιακά μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ιδιαίτερα στην Θεσσαλονίκη. Το 1991 επιπλέον, μια δεύτερη περίοδος μεγάλης δημογραφικής ανάπτυξης συντελέστηκε, με την έναρξη των εθνικών συγκρούσεων στην Υπερκαυκασία. Η Ελλάδα από την πλευρά της, διατηρεί παροικία στην Αρμενία, που συμμετέχει στην ζωή του τόπου, αλλά και δραστηριοποιείται με την πραγματοποίηση πολιτισμικών εκδηλώσεων, εκτός από την περίοδο που διανύουμε, λόγω του ότι στην Αρμενία όπως και παγκοσμίως, υφίστανται αρκετά κρούσματα του ιού COVID-19 (ειδικότερα, περισσότερες από 48.000 περιπτώσεις).
Περνώντας στο διακρατικό επίπεδο επαφών, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των πολύ καλών διμερών σχέσεων και την διατήρηση του «υγιούς» διαύλου επικοινωνίας των δύο κρατών, πραγματοποιούνται εκατέρωθεν συχνές επίσημες ή μη, επισκέψεις αξιωματούχων των δυο χωρών. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι Πρόεδροι, οι Πρωθυπουργοί και οι Υπουργοί εξωτερικών συνήθως έχουν συναντήσεις σε πολύ καλό κλίμα. Ειδικότερα, να αναφερθεί ότι διπλωματικές αποστολές υφίστανται, τόσο στην Αθήνα, όσο και στο Ερεβάν. Αυτή ενίσχυση των ελληνοαρμένικων «δεσμών», βέβαια, ίσως δεν περνά απαρατήρητη από την Τουρκία. Το συγκεκριμένο κράτος, με την εξωτερική του πολιτική και την ιδιαίτερη «ταυτότητα» του Πρόεδρου της, κ. Erdogan, έχει εντείνει την προσπάθεια του στην επιρροή των καθημερινών εξελίξεων στην περιοχή. Παράδειγμα αποτελεί η στήριξη οποιασδήποτε μορφής που παρέχει σε διάφορες χώρες, όπως το Αζερμπαϊτζάν, με σκοπό να «κερδίσει» κάτι. Ας σημειωθεί ότι η Αρμενία συνορεύει με το φιλικό στην Τουρκία κράτος του Αζερμπαϊτζάν, με το οποίο βρίσκεται σε εχθροπραξίες στη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ή αλλιώς Αρτσάχ, που αποτελεί για χρόνια το «μήλον της έριδος» ανάμεσα στα δύο κράτη, με την πραγματοποίηση στρατιωτικών ενεργειών και από τις δυο αντιμαχόμενες πλευρές.
Καταλήγοντας, είναι αξιόλογες οι σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ Ελλάδας – Αρμενίας εδώ και αρκετά έτη, καθώς οι λαοί των δυο μακρινών γειτόνων, παρόλης της παρεμβολής του τουρκικού κράτους, κυριολεκτικά και μεταφορικά, έχουν συνυπάρξει στο παρελθόν και αλληλεπιδράσει στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου (Karadeniz στην τουρκική γλώσσα). Οι ίδιες σχέσεις εμφανίζονται και στις μέρες μας και εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν να υφίστανται, καθώς αυτά που ενώνουν τα δύο κράτη εδράζονται σε συναισθήματα αμοιβαίας κατανόησης.
Πηγές:
Χασιώτης Ι.Κ., 2016, Η Αρμενική Κοινότητα της Θεσσαλονίκης, University Studio Press.
Ειδησεογραφικό πρακτορείο Αρμενίας, Αριθμός κρουσμάτων COVID-19 στην Αρμενια, 24 Σεπτεμβρίου 2020, Διαθέσιμο σε: https://news.am/eng/news/603760.html
Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, Πρεσβεία της Ελλάδος στο Ερεβάν, 31 Αυγούστου 2020, Διαθέσιμο σε: https://www.mfa.gr/missionsabroad/armenia
Πηγή Φωτογραφίας:https://gr.depositphotos.com/112816314/stock-photo-armenia-flag-with-greece-flag.html