Γράφει ο Αλέξανδρος Σιωμούλης
Η Ελβετία είναι μια χώρα που βρίσκεται στο κέντρο της Ευρώπης και είναι περικυκλωμένη από χώρες μέλη της Ε.Ε. (εξαιρουμένου του Λιχτενστάιν), όμως η ίδια δεν συμμετέχει σε αυτή. Αν και την δεκαετία του ‘90 υπήρξαν διαπραγματεύσεις για την ένταξη της χώρας στην Ένωση, οι δυο πλευρές δεν κατέληξαν σε συμφωνία καθώς οι Ελβετοί πολίτες, μέσω δημοψηφίσματος, αποφάσισαν να μείνουν εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε αυτό το άρθρο, θα γίνει μια σύντομη σύγκριση της ελβετικής οικονομίας με εκείνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εστιάζοντας στους βασικούς οικονομικούς δείκτες όπως το κατακεφαλήν ΑΕΠ, η ανεργία και ο πληθωρισμός. Επιπλέον, θα γίνει μια σύγκριση ως προς την καινοτομία και θα επισημανθούν οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δύο αυτές οικονομίες.
Οι οικονομικοί δείκτες δίνουν μια σαφή εικόνα για την πορεία της εκάστοτε οικονομίας. Στην υπό εξέταση περίπτωση, για να μην υπάρξουν παρερμηνείες λόγω των διαφορετικών νομισμάτων, τα μεγέθη έχουν εκφραστεί σε δολάρια. Σύμφωνα με τα δεδομένα του “The Word Factbook by CIA” για το 2021, η Ελβετία φαίνεται να υπερτερεί της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε όλους βασικούς οικονομικούς δείκτες. Συγκεκριμένα, το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελβετίας ήταν 71.000$ σε αντίθεση με τα 44.100$ των χωρών της Ε.Ε. Το ποσοστό ανεργίας στην Ελβετία άγγιζε το 5.32%, ενώ στην Ε.Ε το ποσοστό αυτό ήταν στο 7.05%. Όσο αφορά τον πληθωρισμό, ο Μ.Ο. των χωρών της Ε.Ε. ήταν στο 2.55% ενώ στην Ελβετία ο πληθωρισμός ήταν αρκετά χαμηλότερος, μόλις στο 0.58%. Είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι τα δεδομένα για την Ευρωπαϊκή Ένωση προκύπτουν ως ένας μέσος όρος των στοιχείων όλων των κρατών που συμμετεχουν σε αυτή. Επίσης, στην E.E συμμετέχουν και χώρες εκτός της ευρωζώνης (π.χ. η Ουγγαρία και η Σουηδία), γεγονός που επηρεάζει αρνητικά το μέγεθος του πληθωρισμού. Αυτό συμβαίνει διότι σε αντίθεση με το ισχυρό και σταθερό ελβετικό φράγκο, η σουηδική κορώνα και το ουγγρικό φιορίνι για παράδειγμα, παρουσιάζουν σχετικά μεγάλες διακυμάνσεις στην ισοτιμία τους με το ευρώ και το δολάριο.
Στον τομέα της καινοτομίας, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του παγκοσμίου δείκτη καινοτομίας για το 2023, τόσο οι ευρωπαϊκές χώρες όσο και η Ελβετία κατατάσσονται σε πολύ υψηλό επίπεδο, με την Ελβετία να βρίσκετε στην κορυφή του δείκτη, και με μια πληθώρα ευρωπαϊκών χωρών να είναι στη πρώτη δεκάδα, όπως Σουηδία, Φιλανδία, Ολλανδία, Γερμανία, Δανία. Παρόλο που η σύγκριση γίνεται με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, πολλές από της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρκετά κοντά στην Ελβετία και δεν υπάρχουν σημαντικές διάφορες. Επίσης, ακόμη και σαν μέσος ορός, η Ε.Ε είναι σε πολύ καλό επίπεδο όσο αφορά την καινοτομία. Ενδεικτικά παρατίθεται η βαθμολογία της Ελβετίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους επτά άξονες που χρησιμοποιήθηκαν για την κατάταξη:
- Αποτέλεσμα γνώσης και τεχνολογίας: Ελβετία: 65,3 – Ε.Ε.: 38,8
- Αποτέλεσμα δημιουργικότητας: Ελβετία: 68,52 – Ε.Ε.: 39,87
- Επιχειρηματική εξειδίκευση: Ελβετία: 65,5 – Ε.Ε.: 44,61
- Εξειδίκευση αγοράς: Ελβετία: 64,42 – Ε.Ε.: 43,65
- Ανθρώπινο κεφάλαιο και έρευνα: Ελβετία: 59,76 – Ε.Ε.: 44,05
- Υποδομές: Ελβετία: 64,33 – Ε.Ε.: 54,69
- Θεσμοί: Ελβετία: 87,33 – Ε.Ε.: 61,69
Σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δυο αυτές οικονομίες, παρατηρείτε πως πάρα τις διάφορες που υπάρχουν, αντιμετωπίζουν από κοινού αρκετές προκλήσεις. Κάποιες από αυτές είναι η κλιματική αλλαγή, οι συνέπειες της οποίας είναι εμφανής τόσο στην Ελβετία όσο και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ισπανία και η Ελλάδα, καθώς επίσης και η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών λόγω των πολέμων που επικρατούν στη ευρύτερη περιοχή. Πρόκληση για την Ελβετία είναι η διατήρηση των εξαγωγών της σε υψηλά επίπεδα, λόγω του μικρού πληθυσμού της και την πληθώρα αγαθών που παράγονται στην επικράτεια της. Μια ακόμη πρόκληση που συνδέεται άμεσα με τις εξαγωγές είναι ο έλεγχος της ισοτιμίας του ελβετικού φράγκου με το ευρώ, καθώς μια αύξηση του θα κάνει τα ελβετικά προϊόντα λιγότερο ελκυστικά για την ευρωπαϊκή αγορά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις σχέσεις της με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις, όπως τις ΗΠΑ και την Κίνα διασφαλίζοντας την γεωπολιτική της επιρροή και ταυτόχρονα διατηρώντας καλές σχέσεις τόσο για να εξυπηρετηθούν τόσο οι εξαγωγές της, όσο και οι εισαγωγές της. Επιπρόσθετα, μεγάλη πρόκληση για τις χώρες της Ε.Ε είναι η ψηφιακή μετάβαση. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ και την Ελβετία, πολλά από τα κράτη μέλη της Ε.Ε βρίσκονται αρκετά πίσω όσο αφορά τη χρήση νέων τεχνολογιών. Τέλος, μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις, που αντιμετωπίζει η Ένωση είναι το δημογραφικό ζήτημα, καθώς λόγω των μειωμένων γεννήσεων θα υπάρξει έλλειψη εργαζομένων για την δημιουργία πλούτου, ενώ ταυτόχρονά οι δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων θα αυξάνονται συνεχώς.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, προκύπτει το συμπέρασμα πως η ελβετική οικονομία υπερέχει του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Ταυτόχρονα, παρατηρείται πως όσο αφορά μεμονωμένα χώρες της Ε.Ε δεν υπάρχουν μεγάλες διάφορες. Με τα στοιχεία του δείκτη καινοτομίας αποδεικνύεται πως και οι δυο οικονομίες είναι σε πολύ καλό επίπεδο. Τέλος, αναδεικνύονται οι κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι παραπάνω οικονομίες, αλλά και οι διάφορες αναμεσά τους. Εν κατακλείδι μπορεί να ειπωθεί πως πάρα την άρνηση των Ελβετών να συμμετέχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δυο οικονομίες βρίσκονται αρκετά κοντά, αντιμετωπίζοντας κοινές προκλήσεις, και προσπαθώντας με τις ιδιαιτερότητες τους να αναδειχθούν στην παγκόσμια οικονομική σκηνή.
Βιβλιογραφία:
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. (2023). ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τις σχέσεις ΕΕ-Ελβετίας. Διαθέσιμο σε: https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-9-2023-0248_EL.html
WIPO. (2023). Global Innovation Index 2023 – Innovation in the face of uncertainty. Διαθέσιμο σε: https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2023/
CIA. (2023). The World FactBook – EU. Διαθέσιμο σε: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/european-union/#economy
CIA. (2023). The World FactBook – Switzerland. Διαθέσιμο σε: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/switzerland/#economy
Πηγή εικόνας: Michael Buholzer. (2022). ‘No comment’ from EU member states on Swiss ties. Διαθέσιμο σε: https://www.swissinfo.ch/eng/politics/-no-comment–from-eu-member-states-on-swiss-ties/48008284