Το πολιτικό γεγονός που παρακολουθούσε όλη η Ευρώπη με κομμένη ανάσα είχε αναμενόμενο αποτέλεσμα. Το ιταλικό δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου για τη συνταγματική αναθεώρηση οδήγησε σε βαριά ήττα του Πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι, καθώς επικράτησε συντριπτικά το «όχι» με ποσοστό κοντά στο 60% έναντι του ναι. Συγκεκριμένα 17 περιφέρειες τάχθηκαν υπέρ του όχι, ενώ μόνο 3 υπέρ του ναι. Σχεδόν το 70% του πληθυσμού προσήλθε στις κάλπες, ποσοστό εξωπραγματικό που ωστόσο εκφράζει την λαϊκή δυσαρέσκεια έναντι στον Πρωθυπουργό. Απεναντίας, οι Ιταλοί του εξωτερικού που ψήφισαν τάχθηκαν μαζικά υπέρ του «ναι» συγκεντρώνοντας ποσοστό 65% έναντι του «όχι».
Ο Ρέντσι είχε την ευθιξία να δηλώσει την παραίτησή του και να παραδεχτεί την ήττα του. Στο διάγγελμά του προς τον ιταλικό λαό δήλωσε:
«Κερδίσαμε εκατομμύρια ψήφων, αλλά όχι αρκετές. Γι αυτό αναλαμβάνω την ευθύνη της ήττας. Εγώ έχασα, όχι το «ναι»(…). Πιστεύω στη Δημοκρατία, γι αυτό και όταν κάποιος χάνει δεν μπορεί απλά να πέσει για ύπνο, περιμένοντας το ξημέρωμα. Βλέπουμε τους ηγέτες, που μένουν κολλημένοι στις καρέκλες τους όμως εγώ δεν μπορώ. Αύριο θα μεταβώ στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου θα δώσω την παραίτησή μου στον πρόεδρο Ματαρέλα».
Ποια θα είναι η επόμενη μέρα;
Μέχρι το απόγευμα της Δευτέρας 5/12/2016, ο Ιταλός Πρωθυπουργός θα επισκεφτεί τον Πρόεδρο της χώρας Σέρτζιο Ματαρέλα για να υποβάλει την παραίτησή του. Ο τελευταίος θεωρείται ότι κρατάει την τύχη της Ιταλίας στα χέρια του καθώς έχει τη δυνατότητα είτε να αρνηθεί την παραίτηση του Ρέντσι, είτε να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε άλλον πολιτικό. Το πιθανότερο σενάριο είναι πως ο Ματαρέλα θα κληθεί να συνθέσει μια νέα κυβέρνηση με τη σύμφωνη γνώμη των μεγαλύτερων κομμάτων της χώρας. Παράλληλα, διάλυση της Βουλής και άμεση προκήρυξη εκλογών ζήτησαν βουλευτές του «Κινήματος των 5 αστέρων» ενώ δήλωσαν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι με την έκβαση του δημοψηφίσματος.
Σύμφωνα με αναλυτές, οι εκλογές αναμένεται να πραγματοποιηθούν μέσα στο 2017 και οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ως επικρατέστερο τον Μπέπε Γκρίλο- ηγέτη του «Κινήματος των 5 Αστέρων»- που έχει δηλώσει ότι θα προχωρήσει σε δημοψήφισμα για τη παραμονή της Ιταλίας στην Ευρωζώνη.
Πολλοί προεξοφλούν την επικράτηση είτε του Κινήματος των 5 Αστέρων είτε της Λέγκας του Βορρά -αμφότερα αντιευρωπαϊκά κόμματα. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Pew Research Center, σχεδόν το 40% των Ιταλών έχουν αρνητική άποψη για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Από την άλλη, αναλυτές της γερμανικής τράπεζας Berenberg πιστεύουν ότι η πιθανότητα ιταλικού δημοψηφίσματος για την παραμονή ή όχι στην Ευρωζώνη είναι μικρότερη από 5%.
Η πρώτη αντίδραση των αγορών είναι αρνητική:
Το Ευρώ ξεκίνησε να υποχωρεί με τα πρώτα αποτελέσματα των exit polls που έδειχναν ήττα του ναι. Στα ασιατικά χρηματιστήρια σημειώθηκε μεγάλη πτώση του ευρώ έναντι του δολαρίου, η μεγαλύτερη των τελευταίων 20 μηνών, καθώς η ισοτιμία υποχώρησε κατά 1,5%.
Τι σημαίνει αυτό;
Σύμφωνα με χρηματιστηριακούς αναλυτές, η διολίσθηση του ευρώ ως αποτέλεσμα του ιταλικού δημοψηφίσματος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία του ενιαίου νομίσματος, των ευρωπαϊκών ομολόγων, αλλά και των μετοχών ιδιαιτέρως των ιταλικών τραπεζών. Οι πρώτες ενδείξεις είναι ότι οι επενδυτές στρέφονται προς το ιαπωνικό γιεν, ενώ βρίσκονται σε επιφυλακή για τυχόν ανατροπές στην Ευρωζώνη.
Ορισμένοι παρατηρητές επικεντρώθηκαν στην άμεση επίδραση της έκβασης του δημοψηφίσματος στις ιταλικές τράπεζες. Μακροπρόθεσμα, θα καθυστερήσει τις προσπάθειες της Ιταλίας να απαλλαγεί από το χρέος των τραπεζών, ενώ είναι πιθανό να διευρυνθεί η διαφορά αποδόσεων μεταξύ γερμανικών και ιταλικών ομολόγων. Υπάρχει φόβος για περαιτέρω επιδείνωση της ιταλικής τραπεζικής κρίσης, που θα έχει επίδραση στην ιταλική και κατά συνέπεια στην ευρωπαϊκή οικονομία. Ενώ μια οικονομική κρίση στην Ευρώπη θα έχει βεβαίως παγκόσμιες επιπτώσεις.
Στην Ευρώπη του λαϊκισμού, της οικονομικής ακαμψίας και της πολιτικής αστάθειας έρχεται να προστεθεί και το αποτέλεσμα του ιταλικού δημοψηφίσματος, σε μια Ευρώπη που συνεχώς βουλιάζει σε άγνωστα και βαθιά νερά.
Πηγές: