Loading...
Latest news
Διεθνής και Ευρωπαϊκή Οικονομία

Δεν οδηγεί μόνο η υψηλή κατανάλωση στην ανάπτυξη: Το παράδοξο της κινεζικής οικονομίας.

Γράφει ο Θανάσης Τσιούτσιας

Η κατανάλωση είναι ζωτικός παράγοντας του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Ο προσδιορισμός του ΑΕΠ με την μέθοδο των δαπανών, αποδεικνύει την κρισιμότητα της μεταβλητής αυτής για την οικονομική ανάπτυξη μιας κοινωνίας.

Τόσο τα νοικοκυριά όμως όσο οι επιχειρήσεις και οι κρατικές υπηρεσίες μπορούν να αποταμιεύουν. Το εθνικό ποσοστό αποταμίευσης ενσωματώνει όλους αυτούς τους διαφορετικούς τύπους αποταμίευσης. Οι κάτοικοί της Κίνας συνηθίζουν να εξοικονομούν τους πόρους τους και να αποταμιεύουν όσα περισσότερα χρήματα μπορούν. Το έθνος αποταμιεύει σχεδόν το μισό του ΑΕΠ του, προσελκύοντας την προσοχή της ερευνητικής κοινότητας. Σκοπός της παρούσας ανάλυσης είναι η διερεύνηση της στρατηγική που εξέλιξέ την Κίνα σε παγκόσμια οικονομική δύναμη.

Ο εμφύλιος πόλεμος στην Κίνα έληξε το 1949 και ακολούθησε η ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (People’s Republic of China) από το Κινέζικο Κομμουνιστικό Κόμμα (CCP). Το διάστημα που ακολούθησε η χώρα είχε υπερβολικά ελλιπείς επενδύσεις σε υποδομές, ενώ και η παραγωγική της ικανότητα βρισκόταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Ένα αναπτυξιακό μοντέλο που σκοπό θα είχε οι Επενδύσεις να μπουν σε προτεραιότητα, ήταν αναγκαίο προκείμενου η οικονομία της να ορθοποδήσει. Ο μετασχηματισμός αυτός απαιτούσε πολλαπλές μεταρρυθμίσεις και βασίστηκε στην εκβιομηχάνιση της Κινέζικης οικονομίας. Οι επενδύσεις όμως που θα γινόντουσαν, έπρεπε με κάποιον τρόπο να χρηματοδοτηθούν. Η κατανάλωση των νοικοκυριών έπρεπε να μειωθεί, ώστε το ποσοστό των εγχώριων αποταμιεύσεων ως προς το ΑΕΠ να αυξηθεί και να διοχετευτεί στο τραπεζικό σύστημα. Αυτό στην συνέχεια, έκανε αυτές τις τεράστιες αποταμιεύσεις διαθέσιμες στις κινεζικές επιχειρήσεις, στους κατασκευαστές ακινήτων και στις τοπικές κυβερνήσεις, με τεχνητά χαμηλά και καθορισμένα από την κυβέρνηση επιτόκια. Το αποτέλεσμα ήταν η ταχεία ανάπτυξη της οικονομίας. Από την δεκαετία του 1980 η Κίνα έγινε μία από τις ποιο ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στον κόσμο. Ήταν μια περίοδος όπου το τότε απομονωμένο σοσιαλιστικό κράτος εξελίχθηκε σε γρανάζι της παγκόσμιας οικονομίας. Οι υψηλές εθνικές αποταμιεύσεις την δεκαετία εκείνη έφτασαν το 40% του ΑΕΠ, ενώ μετά την ένταξή της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (WTO) το 2001, αυξήθηκαν σημαντικά στο 52% μέχρι το 2008. Έπρεπε να προηγηθεί η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση για να υποχωρήσει ο δείκτης στο 44% το 2017. Ωστόσο, παρά την μείωση αυτή, η Κίνα εξακολουθεί να διαφέρει ανά τον κόσμο με ένα από τα υψηλότερα ποσοστά αποταμίευσης, ενώ είναι η εμφανές ότι η στρατηγική της δουλεύει

Ποσοστό Αποταμίευσης Νοικοκυριών στη Κίνας
(2010-2021)
*Τα δεδομένα αντικατοπτρίζουν ποσοστό(%) ως προς το ΑΕΠ
Πηγή: ceicdata.com

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που έχουν συμβάλει τόσο στην υψηλή αποταμίευση όσο και στην έκρηξη των επενδύσεών της. Ένα μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών ενισχύσει το φαινόμενο αυτό, αφού οι πλούσιοι ξοδεύουν μικρότερο ποσοστό του εισοδήματός τους σε είδη πρώτης ανάγκης και τοποθετούν περισσότερα χρήματα στην τράπεζα. Ακόμα η μείωση των κρατικών δαπανών για κοινωνικές υπηρεσίες κατά τη διάρκεια της οικονομικής μετάβασης στις δεκαετίες του 1980 και 1990, σημαίνει ότι οι Κινέζοι πλέον οφείλουν να αποταμιεύουν περισσότερα για τη συνταξιοδότησή τους και την υγειονομική τους περίθαλψη. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως οι περισσότεροι Κινέζοι ζουν σε ιδιόκτητες κατοικίες και  είναι υποχρεωμένοι να αποταμιεύουν για προκαταβολές και για πληρωμές στεγαστικών δανείων.

Η εξοικονόμηση χρημάτων, επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τον πολιτισμό αλλά και από την οικονομική κατάσταση του έθνους. Το ερώτημα είναι κατά πόσο η συμπεριφορά αποταμίευσης και δαπανών εξαρτάται από την κουλτούρα της εκάστοτε κοινωνίας. Εμπειρικές μελέτες αποδεικνύουν πως η πλειονότητα ενός πληθυσμού που επιλέγει να ξοδέψει ή να αποταμιεύσει θα έχει επηρεαστεί από ιστορικά γεγονότα και τείνει να ακολουθήσει έναν από τους δύο τρόπους. Να ζήσει για τη στιγμή ή να αποταμιεύσει για μια βροχερή μέρα.

Ένα εύλογο συμπέρασμα είναι πως η υψηλή οικιακή, εταιρική και κρατική αποταμίευση όταν αυτή  δια κρατείται στο εσωτερικό, τροφοδοτεί το  χρηματοπιστωτικό σύστημα και συμβάλει στην έκρηξη των επενδύσεων. Από την άλλη όμως μπορεί να στρεβλώσει την οικονομική δομή και να συμβάλει σε μη βιώσιμη ανάπτυξη καθώς και σε εξωτερικές ανισορροπίες

Στην ζώνη του ευρώ, το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών ως προς το ΑΕΠ διατηρείται σε σχετικά υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με την Eurostat το πρώτο τρίμηνο του 2022 ο δείκτης επανήλθε στο 15%, σχετικά χαμηλό σε σχέση με όταν ξέσπασε η πανδημία του covid-19, στις αρχές του 2020. Ωστόσο, διαχρονικά το ποσοστό αποταμίευσης κυμαινόταν σε χαμηλότερα επίπεδα, μεταξύ 11 και 14 %.

Τόσο στην Δυτική Ευρώπη, όπου έχουμε ισχυρές οικονομίες, όσο και στην Ανατολική οι πολίτες τείνουν να αποταμιεύουν μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους, πιθανότατα θυμούμενοι τις κακουχίες του πολέμου. Η Σουηδία για παράδειγμα, παρόλο που είναι μια πολύ πλούσια χώρα έχει αρκετές ιδιαιτερότητες στο φορολογικό της σύστημα, με αποτέλεσμα τα νοικοκυριά της να αποταμιεύουν μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους.

Ποσοστό Αποταμίευσης Νοικοκυριών στη ζώνη του Ευρώ
(2013-2022)
*Τα δεδομένα αντικατοπτρίζουν ποσοστό(%) ως προς το ΑΕΠ
Πηγή: Eurostat

Η τέχνη της εξοικονόμησης χρημάτων έχει περάσει από γενιά σε γενιά, για πολλά έθνη, ενώ ακόμη και σήμερα αυτές οι συνήθειες έχουν γίνει μέρος του τρόπου ζωής τους, με αποτέλεσμα να θεωρούνται δεδομένες. Είτε το γνωρίζουμε, είτε όχι η ιστορία, οι κοινωνικές προσδοκίες και η κουλτούρα ενός έθνους συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό στις συνήθειες δαπανών και αποταμίευσης. Όσον αναφορά την Κίνα, υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος για να κατανοήσουμε πλήρως το παζλ του συνεχούς αυξανόμενου ποσοστού αποταμίευσής της, την δεκαετία του 2000.

Πηγές:

WEB

Link(photo) : https://www.todayonline.com/world/chinese-embassy-ukraine-tells-citizens-display-chinese-flags-vehicles-1825766