Γράφει η Καλλιόπη Λένναξ
Τρία χρόνια μετά το άνοιγμα των συνόρων της Γερμανίας και λίγους μήνες μετά τη νέα εκλογική αποτυχία της Καγκελαρίου Άγκελας Μέρκελ, η ανησυχία των γερμανών ψηφοφόρων για τη φιλική προς τους μετανάστες πολιτική της είναι πλέον γεγονός. Η Γερμανίδα καγκελάριος αγωνίζεται να αντεπεξέλθει στην πιο κρίσιμη περίοδο της δωδεκάχρονης θητείας της, αναζητώντας τη λύση εκείνη που θα ικανοποιεί τον Υπουργό Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ.
Η επίτευξη συμβιβασμού μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών (CDU), υπό την Άγκελα Μέρκελ, και του επικεφαλής της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CSU) Χορστ Ζεεχόφερ, είναι κρίσιμη για την επιβίωση της συμμαχίας των δύο κομμάτων που έχει ξεκινήσει από το 1949. Σε αντίθετη περίπτωση, οι συνέπειες τις διάσπασής της θα επιβαρύνουν όχι μόνο την Καγκελάριο και τη Γερμανία, αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) στο σύνολό της. Μάλιστα, ο Υπουργός Εσωτερικών έχει εκφράσει στο παρελθόν την πρόθεσή του να παρακάμψει την πολιτική Μέρκελ, σε περίπτωση αποτυχίας συμβιβασμού, απαγορεύοντας την είσοδο στη Γερμανία σε μετανάστες που έχουν καταγραφεί σε άλλες χώρες της Ε.Ε.
Έως τώρα, η απαγόρευση της εισόδου στη Γερμανία απευθύνεται στους μη αιτούντες άσυλο. Το 2017 ο αριθμός τους έφτασε τις 7.500, ενώ το πρώτο τετράμηνο του 2018 η ομοσπονδιακή αστυνομία εμπόδισε την είσοδο 2.000 ατόμων στα σύνορα με την Αυστρία. Ωστόσο, ο στόχος του Υπουργού Ζεεχόφερ, εκτός από τον περιορισμό των προσφύγων γενικότερα, εστιάζει και στη μείωση του αριθμού των αιτούντων άσυλο στη χώρα. Η απόφαση αυτή βρίσκει αντίθετη την Καγκελάριο Μέρκελ, καθώς η ίδια φοβάται την ενδεχόμενη ρήξη στις εσωτερικές σχέσεις της Γερμανίας με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Άλλωστε, οι τελευταίες θα υποχρεούνταν να κρατήσουν τους πρόσφυγες που δεν έγιναν δεκτοί από τη Γερμανική κυβέρνηση.
Έπειτα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις και αναταράξεις, στις 2 Ιουλίου, 2018, τα δύο μέρη κατόρθωσαν να συμβιβαστούν, διαμορφώνοντας μία «πάρα πολύ βιώσιμη λύση», κατά τον Χ. Ζεεχόφερ, ο οποίος την ίδια στιγμή απέρριψε τα ενδεχόμενα αποχώρησής του από τη θέση του υπουργού Εσωτερικών. Η Ά. Μέρκελ δήλωσε πως «έπειτα από σκληρή πάλη και δύσκολες μέρες» επετεύχθη ένας «καλός συμβιβασμός», που μπορεί να συνοψιστεί στη δημιουργία κλειστών κέντρων ασύλου στα γερμανικά σύνορα και την άμεση επαναπροώθηση όσων δεν δικαιούνται άσυλο. Ειδικότερα, γίνεται λόγος για τη δημιουργία ζωνών τράνζιτ, όπου θα εγκαθίστανται οι αιτούντες άσυλο έως την εξέταση των αιτήσεων που θα έχουν υποβάλλει νωρίτερα. Σε κάθε περίπτωση, δεν προβλέπεται η δυνατότητα απομάκρυνσής τους από το κέντρο προσωρινής διαμονής, ενώ σε περίπτωση απόρριψης του αιτήματός ασύλου, θα γίνεται εντός 48 ωρών η επαναπροώθησή τους στις χώρες όπου καταγράφηκαν για πρώτη φορά. Την ίδια στιγμή, προβλέπεται η εξέταση των συνθηκών διαβίωσης στην χώρα επιστροφής, καθώς και της ύπαρξη ή όχι συγγενών στη Γερμανία.
Η λύση αυτή δεν είναι καινούρια. Είχε προταθεί για πρώτη φορά το 2015, ωστόσο τότε είχε απορριφθεί από τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD). Στη λύση του 2018, η απαγόρευση εισόδου των προσφύγων που έχουν ήδη καταγραφεί σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ αποτελεί απόφαση του Χ. Ζεεχόφερ, ενώ η επαναπροώθησή τους προτάθηκε από την Άγκελα Μέρκελ. Προπάντων, δίνεται έμφαση στο σεβασμό και την τήρηση των διμερών συμφωνιών με τις χώρες ανταλλαγής, κυρίως την Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιταλία. Σύμφωνα με το γερμανικό υπουργείο Εσωτερικών, ο αριθμός των προσφύγων που θα επιστρέψουν στην Ελλάδα δεν ξεπερνά τους 2000. Παράλληλα, η Μαδρίτη δέχτηκε χωρίς επιφύλαξη τη συμφωνία με τη Γερμανία και δεν ζήτησε κανένα αντάλλαγμα, ενώ προς το παρόν δεν έχει καταστεί εφικτή μια συμφωνία με την Ιταλική κυβέρνηση, η οποία διεκδικεί, πριν από οποιαδήποτε συμφωνία, έναν καλύτερο έλεγχο στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
Μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας, δεν άργησαν να φανούν οι ποικίλες αντιδράσεις των άλλων κομμάτων. Ενδεικτικά, η αρχηγός του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος χαρακτήρισε «γενικά θετικό» το συμβιβασμό, τόνισε, όμως, ότι υπάρχουν ακόμη πολλά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν, ενώ ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομικών Ολάφ Σολτς ανέφερε ότι «Φύγαμε από την ψυχολογία και επιστρέψαμε στην ουσία, η οποία μας είχε λείψει». Ενάντια των κεντρών τράνζιτ τάσσεται ο αρχηγός της νεολαίας του SPD, ο οποίος υπενθύμισε ότι παλαιότερα το κόμμα του είχε απορρίψει αυτή τη μορφή ενίσχυσης της προστασίας των συνόρων, βρίσκοντας σύμφωνο το εχθρικό στους μετανάστες ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Επιφυλακτικό, τέλος, στάθηκε και το κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP).
Επιλογικά, εάν αναλογιστούμε ότι το ζήτημα του προσφυγικού αποτελεί την πηγή όλων των πολιτικών προβλημάτων στο εσωτερικό της Γερμανίας, μπορούμε να αντιληφθούμε ευκολότερα το λόγο για τον οποίο η ταχεία επίλυσή του ήταν εξαιρετικής σημασίας για τη γερμανική κυβέρνηση. Είναι, όμως, αξιέπαινο το γεγονός ότι τόσο το κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών, όσο και το αδελφικό σε αυτό κόμμα της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης έδειξαν σεβασμό για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και αναζήτησαν μία λύση που αντιτίθενται στο ρατσισμό και το μίσος.
Πηγές:
Γερμανία: Απειλή για τη Μέρκελ το μεταναστευτικό, Naftemporiki, Νοέμβριος, 2018, Διαθέσιμο σε:
https://www.naftemporiki.gr/story/1364767/germania-apeili-gia-ti-merkel-to-metanasteutiko
Γερμανία: Τέλος στη διαμαχή Μέρκελ – Ζέεχοφερ για το μεταναστευτικό, Η Καθημερινή, Νοέμβριος, 2018, Διαθέσιμο σε: http://www.kathimerini.gr/972768/article/epikairothta/kosmos/germania-telos-sth-diamaxh-merkel—zeexofer-gia-to-metanasteytiko
Γερμανία: Συμφώνησαν Μέρκελ και Ζεεχόφερ, CNN Greece, Νοέμβριος 2018, Διαθέσιμο σε: https://www.cnn.gr/news/kosmos/story/137088/germania-symfonisan-merkel-kai-zeexofer
Ικανοποίηση Μέρκελ για τη συμφωνία με την Ελλάδα στο μεταναστευτικό, News 88.6, Νοέμβριος, 2018, Διαθέσιμο σε: https://www.news247.gr/kosmos/ikanopoiisi-merkel-gia-ti-symfonia-me-tin-ellada-sto-metanasteytiko.6641082.html
Συμφωνία Μέρκελ – Ζεεχόφερ: Τι προβλέπει, ποιες είναι οι αντιδράσεις, TA NEA, Νοέμβριος, 2018, Διαθέσιμο σε: https://www.tanea.gr/2018/07/02/world/symfwnia-merkel-zeexofer-ti-problepei-poies-einai-oi-antidraseis/