Γράφει η Ασπασία Μουσουλίδη
Αν ο Νοέμβρης είχε όνομα για την Γαλλία του 2020, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «αιματοβαμμένος», καθώς χιλιάδες Γάλλοι πολίτες και μη, ξεχύθηκαν στους δρόμους. Η έντονη πολιτική δραστηριοποίηση συνεχίστηκε μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου του 20΄. Το καθολικό αίτημα όλων ήταν η εναντίωσή τους στην προτεινόμενη νομοθεσία της κυβέρνησης με τίτλο «Νόμος Καθολικής Ασφάλειας».
Οι εξεγέρσεις αυτές, μέχρι και σήμερα αποτελούν μαζί με την πανδημία και την Τουρκική απειλή φλέγον ζήτημα του Γαλλικού τύπου. Ιδιαίτερα, ο ξυλοδαρμός του Michel Zecler, έγχρωμου καλλιτέχνη και μουσικού παραγωγού ενέτεινε το κλίμα βίας. Παράλληλα, η βίαιη εκκένωση ενός προσφυγικού καταυλισμού αποτέλεσε μια ακόμα αφορμή για τον βίαιο ξεσηκωμό χιλιάδων διαδηλωτών στο κέντρο του Παρισιού.
Το περιεχόμενο του νέου νόμου
Το νέο άρθρο 24 να τροποποιήσει την ισχύουσα νομοθεσία, για να καταστήσει αδίκημα βίαιη επίθεση προς τις αστυνομικές αρχές, είτε αυτή είναι καθαρά σωματική είτε ψυχολογική. Πιο συγκεκριμένα, θέτει ως ποινή φυλάκισης το ένα έτος και ορίζει το μέγιστο πρόστιμο των 45.000 ευρώ προς κάθε παραβάτη (Euronews, 2020). Στην περίπτωση των δημοσιογράφων, όσοι χρειάζεται να είναι παρόντες την ώρα των διαδηλώσεων, θα πρέπει να κατέχουν διαπιστευτήρια για την ιδιότητά τους βάσει του νόμου.
Ο νόμος για την ασφάλεια επεκτείνει, επίσης, τις εξουσίες των αστυνομικών δυνάμεων σχετικά με την παρακολούθηση βίντεο , δίνοντάς τους πρόσβαση σε κάμερες ασφαλείας γύρω από καταστήματα ή δημόσια κτίρια ενώ επιτρέπει την αναγνώριση προσώπου για την παρακολούθηση δημόσιων διαδηλώσεων.
Στους υποστηρικτές του νόμου τάχθηκε όλη η Γαλλική κυβέρνηση, η οποία επιχειρηματολογεί υπέρ του νόμου ως εργαλείου για την μείωση φαινομένων τρομοκρατίας, τα οποία τα τελευταία τέσσερα χρόνια είχαν αυξηθεί. Όσον αφορά τους κατήγορους του νόμου, συμπυκνώνεται ένα μεγάλο ρεύμα ετερόκλητων ομάδων και πολιτικών συμφερόντων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Πιο συγκεκριμένα, οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, κάνουν λόγο πως η προστασία τους κινείται σε ένα κλίμα ασάφειας, ενώ ο νέος νόμος θα μπορούσε χρησιμοποιηθεί από την αστυνομία για λογοκρισία και άλλους σκοπούς, όπως κάλυψη τυχόν βίαιων συμπεριφορών των ίδιων των αστυνομικών αρχών. Παράλληλα, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ προειδοποιεί, ότι ο νέος νόμος θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποθάρρυνση και τιμωρία εκείνων που καταγράφουν στοιχεία πιθανής παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να παρέχεται έμμεση ασυλία σε κάθε φαινόμενο καταστολής (ΕΦΣΥΝ, 2020).
Ενδιαφέρον είναι ωστόσο, να αναλυθούν τα κίνητρα της στρατηγικής της Γαλλικής κυβέρνησης προς μια τέτοια πολιτική επιλογή, καθότι σε καιρούς πανδημίας υπάρχει ένα γενικευμένο κλίμα έντασης στον ευρωπαϊκό χώρο. Από εκλογική σκοπιά, ο Macron ίσως επιθυμεί να αδράξει ψηφοφόρους ακροδεξιάς ή και συντηρητικής ρητορικής, καθώς γνωρίζει πως οι φωνές Le Pen είναι ακόμα πολύ ισχυρές. Στον αντίποδα, χάνει έδαφος σε κύκλους του ευρύτερου φιλελεύθερου χώρου(Capital, 2020).
Από πολιτικής ανάλυσης, η συγκεκριμένη στρατηγική για αρκετούς κύκλους κατατάσσεται στις ευρύτερες κινήσεις αρκετών ευρωπαϊκών κρατών προς μια στροφή στο «Κράτος της Ασφάλειας». Η έννοια της ασφάλειας, για την οποία γίνεται λόγος τουλάχιστον από το 2000 μέχρι και σήμερα δεν αποσκοπεί στο να προλάβει τις τρομοκρατικές ενέργειες, αλλά περισσότερο να καθιερώσει μια νέα σχέση γενικευμένου και διαρκούς ελέγχου.
Σε μια τέτοια περίπτωση, ένα Ευρωπαϊκό Κράτος Δικαίου κινδυνεύει να μετατραπεί σε Κράτος Ασφάλειας, όπου ο φόβος θα νομιμοποιεί το δεύτερο και θα στρέφεται προς τη σταδιακή αποπολιτικοποίηση των πολιτών του. Η πολιτική δράση σε ένα τέτοιο Κράτος Ασφάλειας συνδέεται μόνο με την εκλογική παρουσία του εν δυνάμει Ευρωπαίου ψηφοφόρου (Agamben, 2015).
Στο εν λόγω θεωρητικό σχήμα, λοιπόν, που συζητείται, τίθεται μεγάλο βάρος και στον ρόλο της πανδημικής κρίσης η οποία έχει οδηγήσει σε περιστολή των δικαιωμάτων των διαδηλώσεων και λοιπών πολιτικών εκφράσεων ήδη σε αρκετές χώρες.
Το προφίλ των διαδηλωτών
Βάσει των αναφορών του Γαλλικού τύπου και των ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης, εντοπίζεται ένα ετερόκλητο πλήθος διαδηλωτών, το οποίο εκ πρώτης όψεως έχει διαφορετικά αιτήματα και συμφέροντα. Σε αυτό κατατάσσονται, μαθητικοί σύλλογοι, φοιτητές, συνδικαλιστικές ενώσεις, καθώς και τα «Κίτρινα Γιλέκα», αρκετοί εργαζόμενοι του δημoσίου τομέα και δημοσιογράφοι. Παράλληλα, οργανώσεις που υποστηρίζουν τη διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βρίσκονται παρούσες στην όλη διαδικασία.
Αν ερευνήσουμε τα αίτια συγκέντρωσης τόσο μεγάλου πλήθους ατόμων, εντοπίζεται ένα εννοιολογικό πλαίσιο το οποίο θέτει στη βάση του τα εξής: ασφάλεια-ανισότητα και ελευθερία. Οι τρεις έννοιες, αν και διαφορετικές, βρίσκονται σε παράλληλη τροχιά. Το νέο δόγμα ασφάλειας που προτάσσεται δεν ικανοποιεί τις ατομικές ελευθερίες των πολιτών, οι οποίες ήδη είναι μειωμένες λόγω της γενικότερης ύπαρξης κοινωνικών ανισοτήτων.
Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα του ΟΟΣΑ και VOX το 2018 αναδεικνύουν, πως η κοινωνική και οικονομική ανισότητα βάλλουν τον κοινωνικό ιστό των Γαλλικών επικρατειών. Όπως παρατηρήθηκε, χρειάζονται περισσότερες από έξι γενιές στη Γαλλία για ένα άτομο στο κάτω μέρος της κατανομής εισοδήματος για να φτάσει το μέσο όρο.
Αξιοσημείωτο είναι, πως περισσότερο από το 15% των ηλικίας 15 ετών κατέχει κακές δεξιότητες αριθμητικής και κατανόησης, οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε δυσκολίες στην εύρεση εργασίας αργότερα. κακές δεξιότητες αριθμητικής και κατανόησης, οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε δυσκολίες στην εύρεση εργασίας αργότερα.
Επίσης, αν και η πολύ πρώιμη παιδική εκπαίδευση και φροντίδα παρέχεται μέσω του κοινωνικού συστήματος και με κρατική υποστήριξη, μόνο το 30% των παιδιών επωφελείται από «επίσημες» υπηρεσίες παιδικής μέριμνας (βρεφονηπιακοί σταθμοί, παιδικοί σταθμοί ή ειδικοί παιδικοί υπάλληλοι), σε σύγκριση με σχεδόν 60% για τον πληθυσμό στο σύνολό του.
Συμπεράσματα
Τα αποτελέσματα των κοινωνικών ανισοτήτων στη Γαλλία φαίνονται, ήδη από το 2018. Δεκάδες χιλιάδες απεργοί εργαζόμενοι και δημόσιοι υπάλληλοι εντοπίζονται σε σιδηρόδρομους, εξαιτίας της αντιμετώπιση της κυβέρνησης. Σημείο αναφοράς αποτελεί το κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων», το οποίο στη συνέχεια ξεσηκώθηκε για την αύξηση στο φόρο άνθρακα, καθώς δεν είχε τη δυνατότητα να ανταπεξέλθει οικονομικά.
Σε μια προσπάθεια, λοιπόν, να συνδέσουμε όλα τα παραπάνω με την πανδημική κρίση, παρατηρείται ότι η επιβολή σκληρών μέτρων lockdown έχει οδηγήσει σε αύξηση την πολιτική συμμετοχή. Οι πολιτικοί θεσμοί, όπως φαίνεται, θεωρούνται περισσότερο ως οι καθοριστικοί παράγοντες στη διαχείριση αυτής της υγειονομικής κρίσης. Παράλληλα, το δόγμα της ασφάλειας δεν μεταφράζεται στην παρούσα φάση στη Γαλλική περίπτωση ως τέτοιο, αλλά μετουσιώνεται ως ανελεύθερο αφήγημα. Μένει στο πολιτικό μέλλον να αναλυθεί η επόμενη κίνηση της Γαλλικής κυβέρνησης η οποία προς το παρόν έχει «παγώσει» τη συγκεκριμένη διάταξη. Σε κάθε περίπτωση, είναι φανερό ότι η Γαλλία δεν θα είναι η μοναδική περίπτωση εξεγέρσεων στον ευρωπαϊκό χώρο, ούτε λογίζεται ως η εξαίρεση.
Βιβλιογραφία:
Πηγή φωτογραφίας: https://www.euronews.com/2020/12/05/dozens-of-rallies-to-march-through-france-against-security-bill
Capital. (2020). ‘Γαλλία: Κίνδυνος για τον Tύπο ο νέος νόμος περί ασφάλειας;’. 26 Νοεμβρίου. Διαθέσιμο στο : https://www.capital.gr/diethni/3498199/gallia-kindunos-gia-ton-tupo-o-neos-nomos-peri-asfaleias . [Τελευταία προβολή 4 Δεκεμβρίου 2020]
Capital. (2020). ‘Τα συνδικάτα ενωμένα σε μια διαδήλωση κατά του νέου συνταξιοδοτικού Μακρόν – κυβέρνησης’. 17 Δεκεμβρίου. Διαθέσιμο στο: https://www.capital.gr/diethni/3399914/ta-sundikata-enomena-se-mia-diadilosi-kata-tou-neou-suntaxiodotikou-makron-kubernisis [Τελευταία προβολή 4 Δεκεμβρίου 2020]
ΕΦΣΥΝ. (2020). ‘Οργή στη Γαλλία για το νομοσχέδιο που απαγορεύει τη φωτογράφιση αστυνομικών’. 18 Νοεμβρίου. Διαθέσιμο στο: https://www.efsyn.gr/kosmos/eyropi/269223_orgi-sti-gallia-gia-nomoshedio-poy-apagoreyei-ti-fotografisi-astynomikon . [Τελευταία προβολή 4 Δεκεμβρίου 2020]
Το Βήμα. (2020). ‘Παρίσι: Αστυνομική καταστολή στις διαδηλώσεις ενάντια στην «Καθολική Ασφάλεια’, 18 Νοεμβρίου. Διαθέσιμο στο : https://www.tovima.gr/2020/11/18/world/parisi-astynomiki-katastoli-stis-diadiloseis-enantia-stin-katholiki-asfaleia/ . [Τελευταία προβολή 18 Νοεμβρίου 2020]
Beswick, E. (2020). “Why is France’s new national security bill controversial?”. 28th of November. Euronews. Available at: https://www.euronews.com/2020/11/28/why-is-france-s-new-national-security-bill-controversial [Last accessed on 4th of December 2020]
Bozio A, B Garbinti, J Goupille-Lebret, M Guillot and T. Piketty (218), “Inequality and Redistribution in France: Evidence from Post-Tax Distributional National Accounts (DINA)”, PSE, in progress.
Baldwin, R and B Weder di Mauro (2020), Mitigating the COVID Economic Crisis: Act Fast and Do Whatever It Takes, CEPR Press.
Baum, M A (2002), “The constituent foundations of the rally-round-the-flag phenomenon”, International Studies Quarterly 46(2): 263–298.
Fana, M, S Tolan, S Torrejón, C Urzi Brancati and E Fernández-Macías (2020), The COVID confinement measures and EU labour markets, Publications Office of the European Union.
Giommoni, T and G Loumeau (2020),” Lockdown and voting behaviour: A natural experiment on postponed elections during the COVID-19 pandemic”, Covid Economics 41.
Garbinti B, J Goupille-Lebret J and T Piketty (2018), “Income Inequality Dynamics in France 1900-2014: Evidence from Distributional National Accounts (DINA)”, Journal of Public Economics 162: 63-77
France24. (2020). Available at: https://www.france24.com/en/20200912-french-yellow-vests-tussle-with-police-as-protests-resume [Last accessed on 1st of December 2020]
Le Monde. (2015). ‘Giorgio Agamben : « De l’Etat de droit à l’Etat de sécurité’. Available at: https://www.lemonde.fr/idees/article/2015/12/23/de-l-etat-de-droit-a-l-etat-de-securite_4836816_3232.html . [Last accessed on: 1st of December 2020]
Pastor, L και P Veronesi (2018), « Μια λογική αντίδραση ενάντια στην παγκοσμιοποίηση », VoxEU.org, 28th of September
Palomino, J C, J G Rodríguez and R Sebastian (2020), “Wage inequality and poverty effects of lockdown and social distancing in Europe”, Covid Economics 25.
Rodrik, D (2017), “ Economics of the populist backlash ”, VoxEU.org, 3rd of July