Γράφει η Ιωάννα Ντίνη
Η νέα στρατηγική της ΕΕ για τη βιώσιμη χρηματοδότηση έχει σκοπό την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αλλά και άλλων περιβαλλοντικών προκλήσεων. Ταυτόχρονα, αυξάνει τη συμμετοχικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη μετάβαση της ΕΕ προς μια πιο βιώσιμη οικονομία. Η βιώσιμη χρηματοδότηση σχετίζεται με το πώς θα χρηματοδοτηθεί και οργανωθεί η βιώσιμη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη κοινωνία. Τυγχάνει μεγάλης προσοχής τόσο στην ακαδημαϊκή έρευνα όσο και στον τομέα των επιχειρήσεων. Εταιρείες επενδύσεων και διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων προσφέρουν χρηματοοικονομικά προϊόντα ESG, τα οποία λαμβάνουν υπόψη τους παράγοντες βιωσιμότητας σε όλη τη διαδικασία επένδυσης.
Η βιώσιμη χρηματοδότηση αναφέρεται στη διαδικασία λήψης υπόψη κριτηρίων ESG κατά τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Οι περιβαλλοντικές εκτιμήσεις μπορεί να περιλαμβάνουν τον μετριασμό και την προσαρμογή της κλιματικής αλλαγής, καθώς και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την πρόληψη της ρύπανσης και την κυκλική οικονομία.
Η κλιματική κρίση αποτελεί για πολλούς την κυριότερη πρόκληση για ολόκληρο τον πλανήτη. Οι καταστροφικές συνέπειες από την υπερθέρμανση του πλανήτη μας είναι αδιαμφισβήτητες. Οι νέες πολιτικές και στρατηγικές που έχουν τεθεί σε εφαρμογή από την ΕΕ σχετικά με τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους της Ευρώπης για το 2030 διαμορφώνονται κάτω από την ανάγκη εκπλήρωσης συγκεκριμένων στόχων στα επόμενα χρόνια. Η Επιτροπή στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας πρότεινε την αύξηση του στόχου μείωσης των εκπομπών του θερμοκηπίου για το 2030 σε παραπάνω από 55% αύξηση σε σύγκριση με το 1990.
Ένας από τους βασικούς στόχους της ΕΕ για το κλίμα είναι η επίτευξη μείωσης των εκπομπών αερίου τουλάχιστον στο 40% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Ταυτόχρονα, με τη νέα στρατηγική της ΕΕ τέθηκε ο στόχος για επίτευξη 32% μερίδιο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και 32,5% βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.
Η Πράσινη Συμφωνία, σχετικά με την μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, θέτει τρεις βασικέςαρχές για την εκπλήρωση αυτού του στόχου. Αρχικά, την εξασφάλιση οικονομικά προσιτού ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ, μιας ολοκληρωμένης και πλήρως ψηφιοποιημένης ενεργειακής αγοράς στην ΕΕ καθώς και την ανάπτυξη του τομέα παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι αρχές αυτές θα συμβάλουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών μας.
Οι κύριοι στόχοι της Επιτροπής για την επίτευξη αυτών των αρχών είναι η δημιουργία διασυνδεδεμένων ενεργειακών συστημάτων και καλύτερα ολοκληρωμένων δικτύων, ώστε αυτά να υποστηρίζουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η προώθηση καινοτόμων τεχνολογιών και σύγχρονων υποδομών. Ταυτόχρονα, στόχοι αποτελούν η ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης και του οικολογικού σχεδιασμού των προϊόντων και η ενδυνάμωση των καταναλωτών και παροχή βοήθειας στις χώρες της ΕΕ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Η προώθηση των παγκόσμιων ενεργειακών προτύπων και τεχνολογιών και η αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που προσφέρει η υπεράκτια αιολική ενέργεια της Ευρώπης είναι σημαντικό να επιτευχθούν για τη αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και όλων των επιμέρους διαταραχών που προκαλούνται.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έχει ως στόχο μέσα από νέα οικονομικά μοντέλα να οδηγήσει τόσο στην έξοδο της ευρωπαϊκής οικονομίας από την ύφεση που προκάλεσε η πανδημία και την επιστροφή της σε τροχιά ανάπτυξης, όσο και στη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας που θα διαδραματίσουν μεταξύ άλλων, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Ακολουθεί μια σύντομη παράθεση των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας
Κλίμα (Climate)
Η ΕΕ αναλαμβάνει την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Η κλιματική αλλαγή αφορά κάθε σπίτι, κάθε γειτονιά, κάθε χώρα, όλο τον πλανήτη. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία στοχεύει να καταστήσει την Ευρώπη ουδέτερη για το κλίμα έως το 2050. Η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της και το σχέδιο δράσης για το Πράσινο που ενέκρινε η Επιτροπή τον Απρίλιο του 2022, δεσμεύτηκε να μειώσει σταδιακά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 60% σε σύγκριση έως το 2005 και να αντισταθμίσει τυχόν υπολειπόμενες εκπομπές το 2030 με πιστοποιημένες αφαιρέσεις άνθρακα υψηλής ποιότητας.
Ενέργεια (Energy)
Η παραγωγή και η χρήση ενέργειας αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 75% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, η οποία θα συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών μας, εστιάζει σε κάποιες βασικές αρχές. Πέραν από την εξασφάλιση ενός ασφαλούς και οικονομικά προσιτού ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ και την ανάπτυξη μιας πλήρως ψηφιοποιημένης αγοράς ενέργειας της ΕΕ, κρίνεται απαραίτητη η άμεση αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης καθώς και η προώθηση των ενεργειακών προτύπων και τεχνολογιών της ΕΕ σε παγκόσμιο επίπεδο.
Γεωργία (Agriculture)
Ένας ακόμα τομέας που βρίσκεται στο ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, είναι τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων. Η βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των κοινωνιών αποτελούν καταλυτικό παράγοντα για την τόνωση της οικονομίας. Είναι απαραίτητη η σύμπραξη ενός παγκόσμιου προτύπου βιωσιμότητας, μέσα από το οποίο αναμφισβήτητα θα προκύψουν περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη για το σύνολο της κοινωνίας. Η ανάκαμψη από την πανδημία θα μας βάλει σε μια βιώσιμη πορεία.
Βιομηχανία (Industry)
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έχει στόχο μεταξύ άλλων να μετατρέψει την ΕΕ σε μια πιο ευημερούσα κοινωνία, με μια σύγχρονη και πιο αποδοτική οικονομία, χωρίς καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μέχρι τα μέσα του αιώνα. Χρειάζεται να αναπτυχθούν τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών αερίων και βιώσιμα προϊόντα ώστε να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Η νέα Βιομηχανική Στρατηγική για την Ευρώπη θα βοηθήσει τη βιομηχανία να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα παρέχοντας προσιτές, καθαρές τεχνολογικές λύσεις και αναπτύσσοντας νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Η ΕΕ στοχεύει να διασφαλίσει ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία μπορεί να ηγηθεί της επιταχυνόμενης πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Περιβάλλον και Ωκεανοί (Environment and oceans)
Στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος και των Ωκεανών, οι προτεραιότητες της Συμφωνίας περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, την προστασία της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων μας, μείωση της ρύπανσης του αέρα, των υδάτων και του εδάφους και την βελτίωση της διαχείρισης των απορριμμάτων. Η ΕΕ θα καταφέρει μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, βελτιώνοντας τη ζωή των ανθρώπων.
Μεταφορά (Transport)
Για να αντιληφθεί κανείς τη σημαντικότητα που διαδραματίζει ο τομέας των μεταφορών αρκεί να αναλογιστεί πως οι εκπομπές που προκύπτουν από τις μεταφορές αντιπροσωπεύουν περίπου το 25% των συνολικών εκπομπών της ΕΕ. Ο στόχος της ΕΕ είναι μέχρι το 2050, μείωση κατά 90% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που σχετίζονται με τις μεταφορές.
Χρηματοοικονομική και περιφερειακή ανάπτυξη (Finance and regional development)
Για την επίτευξη των στόχων που θέτει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να κινητοποιήσει τουλάχιστον 1 τρισεκατομμύριο ευρώ σε βιώσιμες επενδύσεις την επόμενη δεκαετία. Το 30% του πολυετούς προϋπολογισμού της ΕΕ (2021-2028) και του μοναδικού μέσου NextGenerationEU (NGEU) της ΕΕ για την ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19, έχει διατεθεί για πράσινες επενδύσεις.
Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιώσιμη χρηματοδότηση βελτίωσε σημαντικά το ρυθμιστικό πλαίσιο για τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα ESG καθιερώνοντας μια ακριβή ταξινόμηση, ενισχύοντας τη διαφάνεια τόσο για τα εταιρικά όσο και για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τροποποιώντας τους κανονισμούς της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Ωστόσο, υπό το φως της προφανούς ανάγκης να επιταχυνθεί η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, θα πρέπει να συζητηθούν πρόσθετα οικονομικά κίνητρα για την ενίσχυση των πράσινων επενδύσεων.
Η ΕΕ φαίνεται να ανταποκρίνεται στις περιβαλλοντικές προκλήσεις σε κάποιο βαθμό. Ωστόσο, το αντίκτυπο στις κοινωνίες από την εφαρμογή των στρατηγικών δεν είναι ευκόλως αντιληπτό. Συνεπώς, οι πολιτικές που ακολουθεί η ΕΕ χρήζουν επανεξέτασης και επαναπροσδιορισμού. Αποτελεί ζήτημα υψίστης σημασίας η αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται να είναι αισθητή στις κοινωνίες.
Βιβλιογραφία
Berrou, R., P. Dessertine and M. Migliorelli (2019). An Overview of Green Finance, in M. Migliorelli and P. Dessertine (eds.), “The Rise of Green Finance in Europe, Palgrave Studies in Impact Finance”, Palgrave Macmillan.
European Commission, 2021d, EU Sustainable Finance, April package.
OECD (2020). Developing Sustainable Finance Definitions and Taxonomies, Green Finance and Investment, OECD Publishing
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Βιώσιμη Χρηματοδότηση, Μάϊος 22, 2022, Διαθέσιμο σε: Βιώσιμη χρηματοδότηση (europa.eu)
Μια Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία ( 2022). Europa. Διαθέσιμο σε: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_el#latest
Charles Michael (2022). Taking the lead on climate change. Europa. Διαθέσιμο σε: https://www.consilium.europa.eu/en/eu-climate-change/
ΣΕΒ (2022). Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία: Στόχοι και προκλήσεις για βιώσιμη ανάπτυξη, Τεύχος 62. Διαθέσιμο σε: 2021-01-28_SEV_SRGreenDeal_final.pdf
Πηγή Εικόνας: Green and Sustainable Finance | Practices (hklaw.com)