Loading...
Πρόσφατες αναλύσεις
Διεθνής και Ευρωπαϊκή Πολιτική Επικαιρότητα

Αραβική Άνοιξη» στην Αίγυπτο & Πραξικόπημα του Αλ Σίσι : Πώς αυτά τα γεγονότα επηρέασαν τα τεκταινόμενα στην Αφρική & στην Ανατολική Μεσόγειο;»

Γράφει ο Κωνσταντίνος Άγγελος Μαμάτσης

Είναι αλήθεια ότι η Αίγυπτος υπό την προεδρία του Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι έχει εξελιχθεί σε ένα ισχυρό κράτος με μία συνεχώς αναπτυσσόμενη οικονομία και με έναν νέο κομβικό ενεργειακό και διεθνή ρόλο. Αυτή η κατάσταση, όμως, δεν ίσχυε και πριν το 2013, δηλαδή την χρονιά που συντελέστηκε το στρατιωτικό πραξικόπημα του Αλ Σίσι, όπου η Αίγυπτος βρισκόταν έρμαιη των κοινωνικών αναταραχών και της βούλησης ορισμένων διεθνών συμφερόντων.

 Πιο συγκεκριμένα, το 2011 αναπτύσσεται και στην Αίγυπτο, όπως είχε προηγηθεί και στην Λιβύη, την Τυνησία, την Αλγερία, την Ιορδανία, αλλά και σε άλλες μουσουλμανικές χώρες, το κίνημα της «Αραβικής Άνοιξης» ή το κίνημα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ένα κίνημα το οποίο ευαγγελιζόταν την κοινωνική ειρήνη και ισότητα, την ένωση των απανταχού μουσουλμάνων σε ένα μετριοπαθές Ισλαμικό πλαίσιο, ενώ υποσχόταν την διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έτσι, η Αιγυπτιακή Μουσουλμανική Αδελφότητα το 2011 υπότου ηγέτη της Μοχάμεντ Μόρσι μαζί με τις λαϊκές διαδηλώσεις, ανέτρεψε τον επί 30 συναπτά έτη (1981 – 2011) στρατιωτικό δικτάτορα Χόσνι Μουμπάρακ.

 Στην συνέχεια, με τις πρώτες ελεύθερες και δημοκρατικές, μετά από πολλά χρόνια, εκλογές της 30ης Ιουνίου του 2012 εκλέγεται νέος Πρόεδρος της Αιγύπτου ο Μοχάμεντ Μόρσι, ο μέχρι πρότινος ηγέτης της Αιγυπτιακής Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Τα πρώτα, όμως, μαύρα σύννεφα δεν άργησαν να φανούν. Ο Μόρσι παρά τις αρχικές «επαναστατικές» υποσχέσεις του, πράττει τα ακριβώς αντίθετα, προκαλώντας ευλόγως την λαϊκή οργή.

 Ειδικότερα, φυλακίζει πολιτικούς του αντιπάλους, διογκώνει τα οικονομικά προβλήματα των πολιτών, ενώ εξασφαλίζει στέγη σε ακραία ισλαμικά στοιχεία, όπως την Παλαιστινιακή Οργάνωση της Χαμάς, προσπαθώντας μ’ αυτόν τον τρόπο να επιβάλλει τον Νόμο της Σαρίας. Μέσα σ’ αυτά, έρχεται να προστεθεί και η συνεχής παρέμβαση στο εσωτερικό άλλων μουσουλμανικών κρατών, όπως της Τουρκίας, της Παλαιστίνης, του Ιράν και του Κατάρ, κράτη τα οποία χρηματοδοτούσαν την Μουσουλμανική Αδελφότητα με στόχο την επίτευξη των δικών τους συμφερόντων. Σημειωτέον , τα ισχυρά κράτη της Μέσης Ανατολής, όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ιορδανία, το Ισραήλ, είχαν ανακηρύξει ως τρομοκρατική οργάνωση το Κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων.

 Η παραπάνω κατάσταση ολοένα και επιδεινωνόταν. Η Ισλαμική Κυβέρνηση του Μόρσι αθέτησε την προεκλογική της ατζέντα, ενώ η λαϊκή δυσαρέσκεια, για ακόμη μια φορά στην Αίγυπτο, ξεχείλιζε. Γι’ αυτόν τον λόγο, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας της Κυβέρνησης Μόρσι, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, ανέλαβε δράση για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποίησε στρατιωτικό πραξικόπημα στις 3 Ιουλίου 2013, το οποίο πέτυχε,  εγκαθιδρύοντας de facto στρατιωτική κυβέρνηση. Μετά από έναν χρόνο περίπου, το 2014, προκήρυξε προεδρικές εκλογές, τις όποιες βέβαια κέρδισε με το συντριπτικό ποσοστό του 97%!. Έτσι, ανέλαβε την Προεδρία της Αιγύπτου μετά από ένα δικό του πραξικόπημα και μετά από μία τριετή περίοδο εμφυλιοπολεμικού κλίματος για την χώρα.

 Αναντίρρητα, το πραξικόπημα του Αλ Σίσι από την αρχή δεν έτυχε της ενθέρμους διεθνούς αναγνώρισης. Οι περισσότερες κυβερνήσεις ήταν επιφυλακτικές, καθώς ήταν ακόμα επηρεασμένες από την πολιτική αστάθεια της Αιγύπτου. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΕ και οι ΗΠΑ τάχθηκαν εναντίον του, ενώ η Ρωσία τάχθηκε ευνοϊκά. Επίσης , τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου εξέφρασαν την δική τους άποψη. Ενδεικτικά, από την μία, η Ελλάδα επιδοκίμασε και στήριξε από την πρώτη στιγμή τον Αλ Σίσι. Η Τουρκία, από την άλλη, είδε να ματαιώνονται οι διπλωματικοί της στόχοι σε σχέση με την Αίγυπτο,αφού κατέρρευσε ο ευνοούμενός της Μοχάμεντ Μόρσι και η ευνοούμενη οργάνωση της, η Μουσουλμανική Αδελφότητα.

 Περνώντας, όμως, τα χρόνια οι συσχετισμοί στην διεθνή σκακιέρα άλλαξαν. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ, παρατηρώντας την ασφάλεια και την σταθερότητα που εξασφάλισε ο Αλ Σίσι με τις πολιτικές του σε Αφρική και Ανατολική Μεσόγειο, μετέβαλαν την στάση τους. Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο μεγάλο θέμα αυτών των ευαίσθητων περιοχών είναι το Λιβυκό, εκεί όπου ο Αλ Σίσι έχει τοποθετηθείμε ξεκάθαρες θέσεις, δηλαδή υπέρ της διενέργειας ελεύθερων εκλογών, υπέρ του τερματισμού του Εμφυλίου που μαίνεται στην χώρα από το 2011 μετά την ανατροπή και τον θάνατο του Καντάφι και κατά της προσωρινής Κυβέρνησης της Τρίπολης. Επίσης, η Αίγυπτος και ο Αλ Σίσι αποτελούν το «πάτημα» εκείνο, ώστε τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Δύση να έχουν πρόσβαση στις αποσταθεροποιημένες, λόγω εμφυλίων σπαραγμών , περιοχές της Σομαλίας και της Αιθιοπίας, εκεί όπου ορισμένες αναθεωρητικές δυνάμεις, όπως η Τουρκία, η Κίνα και η Ρωσία, προσπαθούν να επιβάλλουν την ατζέντα τους.

 Όσον αφορά την επίδραση του Πραξικοπήματος Αλ Σίσι στα τεκταινόμενα της Ανατολικής Μεσογείου, αυτή θεωρείται υψίστης σημασίας. Έχει γνωστή, πια, η παραδοχή του κ. Νταβούτογλου ότι το 2012 η Τουρκία και η Αίγυπτος είχαν συμφωνήσει την μεταξύ τους οριοθέτηση ΑΟΖ και θαλασσίων ζωνών, αλλά αυτή η επιζήμια συμφωνία για την Ελλάδα δεν ίσχυσε ποτέ. Σε περίπτωση που υπερίσχυε αυτό το σενάριο, η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα μπορούσαν να ανακηρύξουν την μεταξύ τους οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών , αφού η ΑΟΖ του συμπλέγματος του Καστελόριζου θα είχε «καταληφθεί» από την Τουρκία, ενώ μερίδα του λέοντος αυτής θα πήγαινε και στην Αίγυπτο. Βέβαια, κατά την UNCLOS, αυτό αποτελεί παραβίαση του Δικαίου της θαλάσσης, αλλά αυτό φαίνεται να μην πτοεί ορισμένες χώρες, όπως και πρόσφατα την Τουρκία και την Λιβύη, που το αγνοούν εσκεμμένα και εντέλει προχωρούν σε οριοθετήσεις, οι οποίες δεν διαθέτουν νομικό έρεισμα, και σαν μοναδικό στόχο έχουν να ικανοποιήσουν τις αναθεωρητικές βλέψεις τους και το φανατισμένο εσωτερικό ακροατήριό τους.

 Ακόμη, αν δεν είχε καρποφορήσει το πραξικόπημα του Αλ Σίσι, δεν θα είχαν πραγματοποιηθεί τα τεράστια ενεργειακά projects στην Ανατολική Μεσόγειο , όπως η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδος – Αιγύπτου και ο αγωγός EAST – MED, τα οποία απαιτούν και την συνεργασία της Αιγύπτου. Πολύ σημαντικός, βέβαια, παράγοντας ευημερίας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί και η συνεργασία Αιγύπτου – Ισραήλ, η οποία παρελθοντικά είχε διαρραγεί, λόγω της υποστήριξης της Αιγυπτιακής Μουσουλμανικής Αδελφότητας στις τρομοκρατικές οργανώσεις της Παλαιστινιακής Χαμάς και της Λιβανέζικης Χεζμπολάχ. Έτσι, το Ισραήλ αποφάσισε να αλλάξει την στάση του απέναντι στην Αίγυπτο, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Χαμάς και η Χεζμπολάχ είναι ορκισμένοι εχθροί του και ότι η Αίγυπτος με τα σημερινά δεδομένα μπορεί να εγγυηθεί την απόκρουση της Παλαιστινιακής και Λιβανέζικης τρομοκρατίας, αφού πριν το πραξικόπημα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αυτοί οι τρομακρατικοί θύλακες έβρισκαν καταφύγιο στο εσωτερικό της Αιγύπτου.

 Συμπερασματικά, η «Αραβική Άνοιξη» και το πραξικόπημα του Αλ Σίσι στην Αίγυπτο επηρέασαν καθοριστικά τις εξελίξεις στην Αφρική και στην Αν. Μεσόγειο. Ειδικότερα,η «Αραβική Άνοιξη» στην Αίγυπτο προκάλεσε την πτώση μίας μακρόχρονης στρατιωτικής δικτατορίας, οδηγώντας ουσιαστικά την χώρα σε μία νέα δημοκρατική εποχή, η οποία βασίστηκε στα λαϊκά αιτήματα της εξέγερσης. Εντέλει, το μετέπειτα στρατιωτικό πραξικόπημα του Αλ Σίσι ανέδειξε την πολιτική αστάθεια της Αιγύπτου, που όμως παρά την καχυποψία του διεθνούς παράγοντα και παρά το έλλειμμα δημοκρατίας που του αποδίδεται ο ίδιος ο Αλ Σίσι με τις συνετές πολιτικές του κατάφερε να αντιστρέψει το κλίμα και να μετατρέψει την χώρα σε έναν κομβικό και περιφερειακό παράγοντα σταθερότητας στην Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ