Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας : Η περίπτωση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας

Γράφει η Στέλλα Ντέλιου

Η Κίνα ως η μεγαλύτερη αναπτυσσόμενη χώρα φέρει την ευθύνη στην παγκόσμια διακυβέρνηση για την κλιματική αλλαγή και την βιώσιμη ανάπτυξη. Για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής η κινεζική κυβέρνηση έχει προωθήσει βιομηχανίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Έμφαση έχει δοθεί επίσης και στην ανάπτυξη τεχνολογίας για την χρήση των ανανεώσιμών πηγών ενέργειας. Η αποτελεσματικότητα των πρακτικών που έχει υιοθετήσει το κινεζικό κράτος είναι εμφανής στην μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Συγκεκριμένα από το 1980 υπολογίζεται περίπου 70% μείωση των ρύπων άνθρακα στην ατμόσφαιρα από τις βιομηχανικές δραστηριότητες στην κινεζική επικράτεια. Αξίζει να αναφερθεί πως η βιώσιμη ανάπτυξη δεν βασίζεται αποκλειστικά στον οικονομικό τομέα, στον αντίποδα κάθε κυβέρνηση οφείλει να έχει μία ολιστική αντίληψη για την ανάπτυξη. Παρά το γεγονός ότι στην Ασία δεν υφίσταται ένας περιφερειακός οργανισμός για την προώθηση και την προάσπιση των δικαιωμάτων τρίτης γενιάς, δηλαδή το δικαίωμα στο περιβάλλον, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας βρίσκεται υπό την εποπτεία των οργάνων του ΟΗΕ.

Από τα τέλη του 2000 στην Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αυξάνεται η χρήση των Ανανεώσιμων  Πηγών Ενέργειας στον μείγμα ισχύος της χώρας αγγίζοντας το 2018 το ποσοστό του 26 %. Βασικός παράγοντας της ανάπτυξης καθίσταται η νέα αιολική και ηλιακή χωρητικότητα ως αποτέλεσμα της κλιματικής πολιτικής που εφαρμόζουν αρκετά κράτη, ανάμεσά τους και η Κίνα. Συγκεκριμένα υπάρχει σημαντική μείωση του κόστους ηλιακής και αιολικής ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια παρέχοντας την δυνατότητα των αναπτυσσόμενων χωρών να μεγιστοποιήσουν τη βάση των ανανεώσιμων δυνατοτήτων τους. Τα ποσοστά της αιολικής και ηλιακής ενέργεια αυξάνονται σταδιακά φτάνοντας το 7,75% της συνολικής ενέργειας το 2018. Η Κίνα πρόσθεσε 44,26% gigawatts (GW) ηλιακών φωτοβολταϊκών το 2018 σαν απότοκο είχε την αύξηση της συνολικής χωρητικότητας κατά 34% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Αντίστοιχα η αιολική ενέργεια αυξήθηκε κατά 20,59% GW  με την συνολική εγκατεστημένη ενέργεια να φτάνει 184 GW στο τέλος του 2018. Συμπερασματικά, καθίσταται σαφές πως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια αποτελούν βασικές πηγές ηλεκτρικής ενέργειας.

Αξίζει να αναφερθεί πως ο άνθρακας αποτελούσε το βασικό καύσιμο για την κινέζικη πηγή ενέργειας, το 2018 σημειώθηκε μια ιστορική μείωση φτάνοντας το 58%. Ενώ σημαντική ήταν η αύξηση της κατανάλωσης ΑΠΕ το 2018. Αναλυτικότερα, τα ποσοστά κατανάλωσης αυξήθηκαν κατά 29%, αντιπροσωπεύοντας το 45% της παγκόσμιας κατανάλωσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τα τελευταία χρόνια η Κίνα αποτελεί βασικό εισαγωγέα πετρελαίου σε παγκόσμιο επίπεδο ,ωστόσο στις πρόσφατες αναλύσεις αποδεικνύεται πως η εξάρτηση από τις εισαγωγές πετρελαίου αυξήθηκαν στα 78% και από τις εισαγωγές φυσικού αερίου στα 43%  εγείροντας τις ανησυχίες για μία υποβόσκουσα ενεργειακή κρίση. Αναφορικά με τις ΑΕΠ η κατανάλωση ηλιακής ενέργειας αυξήθηκε ταχύτατα κατά 51% , ακολουθείται από την αιολική κατά 24% , συνεχίζει η βιομάζα και η γεωθερμία με επιπλέον 14% και τέλος η κατανάλωση της υδροηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε 3,5.

Αναφορικά με τους τομείς στους οποίους αξιοποιούνται οι ΑΠΕ, χρήζει ιδιαίτερης  μνείας ο τομέας των μεταφορών. Όπως έχει ήδη επισημανθεί η βιομάζα έχει ενεργό ρόλο στην ενέργεια της Κίνας, καθώς είναι σημαντικές οι προσπάθειες για την αντικατάσταση του πετρελαίου με εγχώρια παραγωγής βιοκαύσιμα. Για την αποτελεσματικότερη επίτευξη του εν λόγου σχεδίου η Κίνα στοχεύει στην παραγωγή κυτταρινικής αιθανόλης ως συμπλήρωμα των βρώσιμων υλικών για την παραγωγή καυσίμων. Επιπλέον, εξίσου σημαντικός είναι ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας. Καθοριστική είναι η συμβολή της αιολικής, υδροηλεκτρικής ενέργειας καθώς και των ηλιακών φωτοβολταϊκών. Βασική αιτία αυτής της προόδου καθίσταται το χαμηλό κόστος παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς και η εξέλιξη των τεχνολογικών μέσων.

Ο ενεργειακός τομέας της Κίνας κατευθύνεται προς μία «ενεργειακή επανάσταση» και την «καταπολέμηση της ρύπανσης». Η ενεργειακή πολιτική εστιάζει στην ηλεκτρική ενέργεια, το φυσικό αέριο και τις καθαρές, υψηλής απόδοσης ψηφιακές υπηρεσίες.

Παράλληλα, είναι σημαντικό να τονισθεί πως στην Λαϊκή Δημοκρατίας της Κίνας το 2018 η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας στα 1.202.43 TWh, αιολικής ενέργειας στα 366.00 TWh, ηλιακής ενέργειας στα 177.50 TWh. Σχετικά με τα ποσοστά κατανάλωσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργεια αξίζει να αναφερθεί πως η κατανάλωση βιοκαυσίμων έφτασε το 27% το 2019.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας αναφέρει πως θα υπάρξει μείωση της χωρητικότητας ηλεκτρικής ενέργειας κατά 13% σε σύγκριση με το 2019. Οι εκτιμήσεις αυτές οφείλονται στην συνεχιζόμενη αβεβαιότητα πολιτικής και οι εξελίξεις της αγοράς όπως τα έργα που χρηματοδοτήθηκαν πριν το ξέσπασμα του covid-19.

Σημαντική είναι η επισήμανση των επενδύσεων στα πλαίσια των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Η μεγαλύτερη ανάπτυξη σημειώνεται στη Κίνα τα 4 δισεκατομμύρια δολάρια Ηνωμένων Πολιτειών του 2004 άγγιξαν τα 150 δισεκατομμύρια το 2015. Αποτελεί τον μεγαλύτερο επενδυτή σε τεχνολογία ανανεώσιμης ενέργειας επενδύοντας περίπου το ίδιο με την Ευρώπη , τις Η.Π.Α. και την Ινδία σε συνδυασμό. Αθροιστικά οι επενδύσεις της Κίνας και της Ινδίας με τις όμορες χώρες αναδεικνύουν την Ασία και την Ωκεανία τον μεγαλύτερο ηπειρωτικό επενδυτή. Οι περισσότερες χώρες αποφασίζουν να επενδύσουν το 0,1% του ΑΕΠ τους σε επενδύσεις στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Ωστόσο, η Κίνα αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους επενδυτές, καθώς έχει επενδύσει μέχρι 0,9% του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα, οι επενδύσεις αφορούν την εκμετάλλευση κατάλληλων τεχνολογιών όπως οι αποκεντρωμένες πηγές ενέργειας τα ηλεκτρικά οχήματα και τα ζητήματα ανταπόκρισης στη ζήτηση και την αποθήκευση ενέργειας.

Στον τομέα των εξαγωγών η Κίνα κατάφερε να πετύχει την γρήγορη αύξηση των εξαγωγών φωτοβολταϊκών και εξοπλισμού αιολικής ενέργειας. Ωστόσο οι συναλλαγές αυτές διαδραματίζονται με έναν μικρό αριθμό κρατών του Οργανισμού Οικονομικής Ανάπτυξης και Συνεργασίας.  Το 2016 οι εξαγωγές στον τομέα των ΑΠΕ έφτασαν το 39% καθιστώντας την Κίνα ως βασικό εξαγωγέα της εν λόγω τεχνολογίας. Οι χώρες, οι οποίες εισάγουν το μεγαλύτερο μέρος αυτής της τεχνολογίας είναι κυρίως η Γερμανίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιταλία. Παράλληλα εξάγει και σε αναπτυσσόμενες χώρες της ανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού Ωκεανού σε μικρότερες ποσότητες.

Συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη μέλη του Οργανισμού Οικονομικής Ανάπτυξης και Συνεργασίας , η Κίνα υστερεί σε ορισμένους τομείς καθώς σε εσωτερικό επίπεδο θέσπισε νόμο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας το 2006.  Ο νόμος έγινε δεκτός  από την 14^η Συνάντηση της μόνιμης επιτροπής του Δέκατου Εθνικού Λαϊκού Συνεδρίου το 2005 και τροποποιήθηκε το 2009 με απόφαση της Συνεδρίασης της Μόνιμης Επιτροπής του Ενδέκατου Λαϊκού Κογκρέσου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Σε διεθνές επίπεδο η Λαϊκής Δημοκρατία της Κίνας δεσμεύεται από την Συνθήκη των Παρισίων. Η κινεζική κυβέρνηση ανακοίνωσε την επικύρωση της Συνθήκης την 21^η Διάσκεψη του ΟΗΕ  για την κλιματική αλλαγή.  Στόχος της εν λόγω Συνθήκης είναι η αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου, περιορίζοντας την αύξηση στης θερμοκρασίας. Για την ταχύτερη επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου θα πρέπει να επικυρωθεί η Συνθήκη από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές χώρες , οι οποίες εκπέμπουν τα μεγαλύτερα ποσοστά ατμοσφαιρικών ρύπων. Τα κράτη που επικύρωσαν άμεσα την Συνθήκη του Παρισίων είναι τα μικρά νησιωτικά κράτη, τα οποία έχουν υποστεί τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγή. 

Στην παγκόσμια κατάταξη η Λαϊκή Δημοκρατίας της Κίνας βρισκόταν στην πρώτη θέση σχετικά με τις επενδύσεις στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Πρώτη φορά μετά το 2016 οι Ηνωμένες Πολιτείες καθαίρεσαν την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας από την κορυφή και βρίσκονται οι ίδιες πλέον στην πρώτη θέση. Βασική αιτία αποτελεί η επιδίωξη την κινέζικης κυβέρνησης να μειώσουν το κόστος των επιδοτήσεων στον τον τομέα της ανανεώσιμης ενέργειας μετά τις επιπτώσεις του ιού Covid-19. Διακρίνεται μια τάση προς τον περιορισμό των κυβερνητικών επιδοτήσεων στα χερσαία αιολικά και ηλιακά έργα. Για το 2020 το Υπουργείο Οικονομικών προτίθεται να διαθέσει 700 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ για νέες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Καταλήγοντας, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας διακρίνεται από την ραγδαία οικονομική ανάπτυξή, η οποία βασίστηκε κυρίως στην χρήση άνθρακα. Παρά τα οφέλη στον τομέα της οικονομίας υπήρξαν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Σήμερα, η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής ηλιακής ενέργειας στοχεύοντας την επίτευξη μίας βιώσιμης ανάπτυξης και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο η ατμοσφαιρική ρύπανση καθιστά δύσκολη την αποτελεσματική λειτουργία των φωτοβολταϊκών και η κινεζική κυβέρνηση θα πρέπει να καταλάλει σημαντικές προσπάθειες για την ορθότερη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Βιβλιογραφία:

1. “Share of Renewable in electricity production”, Enerdata, διαθέσιμο στο: https://yearbook.enerdata.net/renewables/renewable-in-electricity-production-share.html
2. “Global corporate, energy-economics, statistical review of world energy” ,bp, διαθέσιμο στο:https://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/statistical-review-of-world-energy/country-and-regional-insights/china.html
3. “Renewable Energy” Global Change Data Lab, διαθέσιμο στο: https://ourworldindata.org/renewable-energy#investment-by-region
4.  “ Does security of supply drive key biofuel markets in Asia”, iea , διαθέσιμο στο: https://www.iea.org/articles/does-security-of-supply-drive-key-biofuel-markets-in-asia
5. “Reports world energy outlook 2019”, iea, διαθέσιμο στο:  https://www.iea.org/reports/world-energy-outlook-2019/renewables#abstract
6. Renewables fuels and technology”, iea, διαθέσιμο στο  https://www.iea.org/fuels-and-technologies/renewables
7. “ Coronavirus company news summary – China plans 85GW of renewables – UK nuclear and hydro construction projects continue”, Power technology, 1Ιουνίου 2020, διαθέσιμο στο: https://www.power-technology.com/uncategorised/coronavirus-company-news-summary-china-plans-85gw-of-renewables-uk-nuclear-and-hydro-construction-projects-continue/
8. “How China is implementing the 2030 Agenda for Sustainable Development”, OECD Development Matters, 28 Φεβρουσαρίου 2020, διαθέσιμο στο:   https://oecd-development-matters.org/2020/02/28/how-china-is-implementing-the-2030-agenda-for-sustainable-development/
9. “Carbon intensity in China’s recent history – Politics matters a lot in achieving both prosperity and sustainability”, Oxford Martin School, 11 Μάιου  2017, διαθέσιμο στο :https://ourworldindata.org/chinese-turbulence-how-periods-of-political-reform-affect-the-carbon-intensity-of-economies
10. “Chinese Renewable Energy Technology Exports: The Role of Policy, Innovation and Markets”, Deutsches Institut für Wirtschaftsforschung, 2013, διαθέσιμο στο :https://www.diw.de/documents/publikationen/73/diw_01.c.414422.de/dp1263.pdf
11. “Η Κίνα επικύρωσε τη συμφωνία του Παρισιού COP21 για την κλιματική αλλαγή”, Καθημερινή, 3 Σεπτεμβρίου 2016, διαθέσιμο στο:https://www.kathimerini.gr/873286/article/epikairothta/perivallon/h-kina-epikyrwse-th-symfwnia-toy-parisioy-cop21-gia-thn-klimatikh-allagh
12. “Renewable Energy Country Attractiveness Index (RECAI)”, EY Global, διαθέσιμο στο:https://www.ey.com/en_gl/recai
13. Πηγή εικόνας: Youmatter
14. “China’s pollution is so bad it’s blocking sunlight from solar panels” world economic forum, 5Αυγούστου 2019, διαθέσιμο στο: https://www.weforum.org/agenda/2019/08/china-air-pollution-blocks-solar-panels-green-energy/
15. “ΕΥ: Πρώτη η Κίνα στον δείκτη ΑΠΕ – Η Ελλάδα στην 31η θέση”, naftemporiki, 14 Ιανουαρίου 2020, διαθέσιμο στο: https://m.naftemporiki.gr/story/1550348/ey-proti-i-kina-ston-deikti-ape-i-ellada-stin-31i-thesi
16. “Renewables” ,iea, διαθέσιμο στο: https://www.iea.org/fuels-and-technologies/renewables