Γράφει η Ιωάννα Κυνηγοπούλου
Ο Μάης του ‘68, γνωστός και ως γαλλικός Μάης, αποτέλεσε μια σειρά εξεγέρσεων με κοινωνικό χαρακτήρα που έλαβαν χώρα τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1968 στη Γαλλία. Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, ο Μάης του ‘68 συνιστά την πιο σημαντική επανάσταση του 20ου αιώνα. Ως μια πρωταρχική ειδοποιός διαφορά του Μάη από όλες τις υπόλοιπες εξεγέρσεις, συναντάται το γεγονός ότι στην επανάσταση αυτή συμμετείχαν άνθρωποι όλων των τάξεων, όπως φοιτητές και εργάτες, και δεν υλοποιήθηκε αποκλειστικά από μια κοινωνική ομάδα Είναι χαρακτηριστικό πως ο Μάης διαδραματίστηκε σε μια περίοδο η οποία έχει στιγματιστεί από τις φοιτητικές κινητοποιήσεις στον δυτικό κόσμο, ιδιαίτερα με τις διαδηλώσεις ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ. Πρόδρομο του Μαΐου αποτέλεσε η κατάληψη του πανεπιστημίου της Ναντέρ κατά τον Μάρτιο του 1968 από την οποία γεννήθηκε και το «Κίνημα της 22ας Μαρτίου» υπό τον Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ. Τα αιτήματα του Μαΐου του ‘68 ήταν πολλά, ανάμεσά τους, ωστόσο, εντοπίζονται το δικαίωμα στην έκφραση, τα δικαιώματα των γυναικών, καθώς και η σεξουαλική απελευθέρωση.
Η επανάσταση, λοιπόν, ξεκίνησε στις 3Μαΐου1968, όταν μια ομάδα φοιτητών κατέλαβε το πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Το ίδιο απόγευμα με εντολή του πρύτανη της Σορβόνης, η αστυνομία επιχειρεί να καταστείλει τους εξεγερμένους, ασκώντας υπέρμετρη βία εναντίον τους. Ως αποτέλεσμα, περισσότεροι από 600 φοιτητές συνελήφθησαν και περισσότεροι από 100 τραυματίσθηκαν. Tην Δευτέρα, 6Μαΐου–γνωστή και ως ματωμένη Δευτέρα- και ενώ ο Κον-Μπεντίτ και άλλοι επτά διαδηλωτές περνούσαν πειθαρχικό, χιλιάδες πλέον φοιτητές διαδήλωναν στην γαλλική πρωτεύουσα και συγκεκριμένο στο επίκεντρο των επεισοδίων που ήταν η περιοχή του Καρτιέ Λατέν. Την επομένη αρχίζουν να συμμετέχουν στις διαδηλώσεις, τόσο μαθητές λυκείου, όσο και νέοι εργάτες. Στις 10 Μαΐου σημειώνεται η «νύχτα των οδοφραγμάτων», μια από τις βιαιότερες στιγμές του Μάη, καθώς οι συγκρούσεις ανάμεσα στους άνδρες των CRS και στους φοιτητές ήταν αντίστοιχες οδομαχιών. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η δημοτικότητα της γαλλικής κυβέρνησης και δη του προέδρου Σάρλ Ντε Γκώλ μειώθηκε αισθητά έπειτα από τη νύχτα αυτή.
Στις 13Μαΐου, οι εργάτες αρχίζουν να συμμετέχουν ενεργά στις κινητοποιήσεις και έτσι σημειώνεται η μεγαλύτερη διαδήλωση που είχε συμβεί στη Γαλλία, η οποία είχε και ως αποτέλεσμα την ανακατάληψη του πανεπιστημίου της Σορβόνης από τους φοιτητές. Έπειτα μάλιστα της συγκεκριμένης διαδήλωσης, οι δυο μεγάλες συνδικαλιστικές ομοσπονδίες, η CGT και η CFDT άλλαξαν την πρωταρχική τους στάση απέναντι στις κινητοποιήσεις και κάλεσαν σε πανεθνική στάση εργασίας μιας ώρας ενάντια στις αλλαγές κοινωνικής ασφάλισης από την κυβέρνηση. Εντούτοις, σε πολλά εργοστάσια η στάση εργασίας μετατράπηκε σταδιακά σε κατάληψη. Αυτό συνέβη για παράδειγμα στα εργοστάσια της Ρενό και στα ναυπηγεία, αλλά και σε χιλιάδες ακόμα εργοστάσια.
Η κατάσταση στη χώρα είχε αρχίσει να αποσταθεροποιείται σημαντικά, καθώς οι απεργίες συνεχίζονταν, παράλληλα πολλές δημόσιες υπηρεσίες, αλλά και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης υπολειτουργούσαν.
Στις 24 Μαΐου, ο Σάρλ Ντε-Γκώλ ανακοίνωσε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος αναφορικά με τις εξουσίες του προέδρου, δεδομένου ότι η Γαλλία κατέρρεε. Ακολούθησε η μεγαλύτερη νύχτα του γαλλικού Μάη, με τους εξεγερμένους να γεμίζουν τους δρόμους φωνάζοντας συνθήματα κατά του Ντε Γκώλ. Η νύχτα της 24ης Μαΐου έμεινε στην ιστορία ως μια από τις βιαιότερες του Μάη, αφού πέρα από τις συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας, έχασαν τη ζωή τους ένας διαδηλωτής και ένας αστυνομικός.
Στις 30Μαΐουο Ντε Γκώλ διαλύει το κοινοβούλιο, προκηρύσσει εκλογές και καλεί τους υποστηρικτές του να διαδηλώσουν υπέρ του, αίτημα το οποίο χαιρέτισαν εκατοντάδες άνθρωποι που διαδήλωσαν στην λεωφόρο Champs-Elysees. Πάραυτα, οι εξεγερμένοι εξακολουθούν να απεργούν και να διαδηλώνουν ενάντια στο γκωλικό καθεστώς έως και τις αρχές του Ιουνίου. Καθοριστικής σημασίας για την έκβαση της εξέγερσης υπήρξε η απόφαση, τόσο του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας, όσο και της CGT να λήξουν οι στάσεις εργασίας στις δημόσιες υπηρεσίες. Την ίδια στιγμή, από τις 5 Ιουνίου και έπειτα, η αστυνομία πήρε τον έλεγχο των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, ενώ εξαπέλυσε και επιθέσεις ενάντια στους απεργούς των εργοστασίων, όπως συνέβη για παράδειγμα στα εργοστάσια της Ρενώ στο Φλεν και της Πεζώ στο Σοσό. Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση κήρυξε δια νέου νόμου παράνομες τις μαοϊκές και τροτσκικές οργανώσεις, καθώς και το κίνημα της 22ας Μαρτίου.
Το κίνημα του Μάη, λοιπόν, γνώρισε σταδιακά την παρακμή ήδη από τις αρχές Ιουνίου, με εξαίρεση τους εργάτες στα εργοστάσια της Ρενό, της Σιτροέν και της Πεζώ, οι οποίοι παρά τις αστυνομικές επεμβάσεις ανακατέλαβαν τα εργοστάσια και συνέχισαν την απεργία έως τις 24 Ιουνίου, όταν πέτυχαν την αύξηση των μισθών τους, καθώς και ευνοϊκότερες συνθήκες εργασίας. Εντούτοις, η συντριπτική νίκη της δεξιάς στις εκλογές, δεν άφησε πολλά περιθώρια για τη συνέχεια των διαδηλώσεων, αφού το γκωλικό κόμμα κατέλαβε 353 από τις 486 έδρες του κοινοβουλίου. Αντίθετα, το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας κατέλαβε μόλις 34 έδρες.
Βέβαια, πάρα τη φαινομενική ήττα των εξεγέρσεων του Μάη του ’68, η αλήθεια είναι πως ο Μάης, άφησε πίσω του μια αξιομνημόνευτη ιστορική κληρονομιά. Συγχρόνως, πέτυχε σημαντικές αλλαγές όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά και σε όλη την Ευρώπη. Αυτό συνέβη καθώς ο Μάης άνοιξε τον δρόμο για τη γυναικεία χειραφέτηση, το οικολογικό κίνημα, ενώ ταυτόχρονα συνέβαλε στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Επιπλέον, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και για άλλα νεανικά κινήματα στον δυτικό κόσμο. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα συνθήματά του, όπως τα «Φαντασία στην εξουσία», «Η ποίηση είναι στους δρόμους», χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα.
Βιβλιογραφία-Πηγές
HarmanC., Γκαργκάνας Π., Στύλλου Μ. (2018, Απρίλιος). Μάης΄68 Η επιστροφή της Επανάστασης. Μαρξιστικό βιβλιοπωλείο. Σελίδες 7-77.
Το Βήμα Team, (2008, Νοέμβριος 24). Το χρονικό της εξέγερσης του Μάη στο Παρίσι. Το Βήμα. Διαθέσιμο σε : https://www.tovima.gr/2008/11/25/archive/to-xroniko-tis-eksegersis-toy-mai-sto-parisi/
Χατζηβασιλείου Ε. (2018, Ιανουάριος 2). Η εξέγερση του Μάη του ’68. Καθημερινή. Διαθέσιμο σε: https://www.kathimerini.gr/world/941360/i-exegersi-toy-mai-toy-68/
Μποζώνη Α. (2018, Μάιος 2). Μάης του ΄68: «Γίνετε ρεαλιστές, απαιτήστε το αδύνατο». Eλ Culture.gr. Διαθέσιμο σε :
TimelineMay ’68 (2008, Μάιος 11). RFI. Διαθέσιμο σε : http://www1.rfi.fr/actuen/articles/101/article_336.asp